Kratka istorija srpske književnosti

Srpski pisci s kraja XVIII i početka XIX veka uspešno su ostvarili Dositejevu zamisao o evropeizaciji srpske književnosti. Međutim, u romanima i dramama koje su pisali nije bilo onoga neophodnog da bi ovi uvezeni žanrovi postali istinski nacionalni; nije bilo narodnog života, srpske stvarnosti, kao ni osećanja za ritam i melodiju srpskog jezika. Kao rezultat ovoih propusta stvorena je književnost za koju se moglo reći da je tuđa, „presađena“ biljka (isto je Bjelinski rekao za rusku književnost do Puškina).
Bilo je potrebno rešiti nekoliko krupnih pitanja da bi ova nova književnost, koja je bila po formi evropska, postala po sadržini, duhu i jeziku nacionalna, srpska. Ovaj veliki poduhvat, koji je podrazumevao utemeljenje književnosti na narodnim osnovama ostvariće Vuk Karadžić.
Vukovoj pojavi prethodi veliki društveno-politički preokret izvršen u Srbiji početkom XIX veka, koji je bio pokrenut ustankom u Beogradskom pašaluku 1804.godine.
Vukova borba za književni jezik zasnovan na živom narodnom govoru, fonološki pravopis i književnost na narodnim osnovama najveća je i najdugotrajnija od svih bitaka koje su ikada vođene u povesti srpske kulture.
Razdoblje od pojave Vuka do pobede njegovih ideja (1814-1847) donelo je napredak u svim oblastima kulture. U ovom periodu osnivaju se nove škole, štamparije, prva učena društva (Marica srpska 1826, Društvo srpske slovesnosti 1841).
U stilskom pogledu ovo razdoblje je heterogeno. U njemu naporedno, ponekad kod istih pisaca, koegzistiraju razni književni pravci. Sentimentalizam dositejevsko-vidakovićevskog tipa nalazi se u opadanju, iako on više nego i jedan drugi pravac odgovara ukusu građanske čitalačke publike. Nasuprot tome, klasicizam je u usponu.