Pravni poslovi

1. UVOD

U ovom radu ću detaljno obraditi vrste pravnih poslova, prikazati njihove podjele i detaljno i detaljno ih razjasniti. Podjele ću izvršiti po određenim kriterijumima koji su danas opšte prihvaćeni.
Da bi poslu bilo priznato svojstvo pravnog posla, za pravne poslove su potrebni sljedeći uslovi:
1)    pravna sposobnost subjekata;
2)    valjana i saglasna izjava volje;
3)    moguća, dopuštena, određena ili odrediva činidba;
4)    dopuštena osnova;
5)    određeni oblik pravnog posla (forma ugovora).
Ukoliko se bilo koja od navedenih pretpostavki ne ispuni, pravni posao neće biti valjan i neće proizvoditi pravne učinke.
Ovisno o okolnostima pravni posao može biti ništav (apsolutno ništav) i relativno ništav.

2. POJAM PRAVNOG POSLA

Pravni posao se može definisati kao izjava volje koja proizvodi pravno dejstvo odnosno nastanak, prestanak, prenos ili izmenu postojećih subjektivnih prava. Prema opštem pravilu, ovakva izjava treba da potiče od lica koje ima potrebnu poslovnu sposobnost. Ona mora da bude ozbiljna, slobodna, u potrebnoj formi ako zakon to zahteva, i da su željena pravna dejstva u skladu sa ustavnim načelima, imperativnim normama i društvenim moralom. U protivnom, postoji nedostatak koji čini da je posao nevažeći.
U gradjanskom pravu važi načelo autonomija volja, tj.dopušteno je samim strankama da u granicama zakona regulišu svoje odnose, stvarajući odgovarajuće odredbe za svoj pravni odnos. U tu svrhu služi najvažnija vrsta radnje – pravni posao. Rimsko pravo poznaje samo pojedine tipove pravnog posla. Njemu je stran opšti pojam ugovora, već samo pojedini tipovi ugovora kao što su kupoprodaja, zakup itd. Istorija pojma pravnog posla, usko je povezana sa nastankom tzv. “pandektnog sistema”. Ime je utoliko neadekvatno što lako potiče od Pandekta, glavnog dijela Justinijanove kodifikacije. Pandekte nisu bile po ovom sistemu podijeljene. Pandektni system reguliše cjelokupnu materiju privatnog prava u jedan opšti dio koji sadrži osnovna učenja građanskog prava (stvarno, obligaciono, porodično i nasljedno pravo). Glavna karakteristika pandektonog sistema je postojanje jednog opšteg dijela, a srž tog opšteg dijela čini teorija o pravnom poslu.
Po prvi put, termin “pravni posao” upotrebljava zvanično njemački professor Arnold Heise u svom udžbeniku Osnovi sistema opšteg građankog prava sa osvrtom na pandekte – predavanja.
U pravni posao ulazi uvijek izjava volje, kao najznačajnija pravna činjenica, bez koje se ne može zamisliti nastanak pravnog posla. Pojam pravnog posla i izjava volje mogu se podudarati samo u onom slučaju ako je za nastanak, promjenu ili prestanak jednog pravnog odnosa dovoljna izjava volje jednog lica, npr.kod testamenta.