Pristupi ekonomskoj geografiji

OD KOMERCIJALNE GEOGRAFIJE DO „KULTURNOG PREOKRETA“?

PRISTUPI EKONOMSKOJ GEOGRAFIJI

Identifikovana su četiri glavna pristupa ekonomskoj geografiji: 1) tradicionalna ekonomska geografija, 2) analiza prostora, 3) politička ekonomija i 4) set kulturnih i institucionalizovanih osnova.
Nijedan nastavni predmet nema prirodnu egzistenciju. Barnes tvrdi, da predmete moraju izmisliti ljudi u određenom periodu. Prvi ekonomsko-geografski kurs bio je održan na Kornel Univerzitetu 1893. Prva knjiga na engleskom sa naslovom „Priručnik komercijalne geografije“ izdata je 1889., a časopis „Ekonomska geografija“ prvi put izlazi u štampu 1925. god.
Nastavni predmet vidi naučnu disciplinu ekonomiju kao nauku vođenu silama tržišta koja uglavnom isto deluje svuda ne mareći ni za prostor ni za vreme. Tržište se sastoji iz velikog broja kupaca i prodavaca. Oni diktiraju i odlučuju šta će se proizvoditi, a šta konzumirati. Tržište je viđeno kao samoregulativni mehanizam, koji teži ravnoteži pomoću mehanizama cena, između sila potražnje i ponude.

Dok se ekonomija razvila kao teoretska disciplina, ekonomska geografija se izdvojila kao jaka, praktična nauka zasnovana na činjenicama.
Uopšteno govoreći, postoje dva pristupa ekonomiji: formalni i teoretski. Geografija može biti doživljena kao nauka sintetičke prirode, dok je ekonomija analitička. Glavne osobine svih četiri pristupa ekonomskoj geografiji dati su u tabeli 1.

TRADICIONALNI ANALIZA PROSTORA POLITIČKA EKONOMIJA INSTITUCIJE/KULTURE
FILOZOFIJE KOJE PODRŽAVAJU RAZVOJ Empirizam Pozitivizam Dijalektički materijalizam Postmoderna misao i institucionalizam
GLAVNI IZVORI IDEJA Klasična nemačka geografija, antropologija i biologija Neoklasična ekonomija Marksistička ekonomija, sociologija i istorija Kulturne studije, institucionalna ekonomija, ekonomska sociologija
KONCEPCIJA EKONOMIJE U kontaktu sa nacionalnim resursima i kulturom kraja Racionalni izbori individue Konstruisana pomoću socijalnih odnosa u proizvodnji, pokrenuta pomoću pf i konkurencije Važnost socijalnog kontakta. Neformalne konvencije i norme koje oblikuju ekonomiju
GEOGRAFSKA ORIJENTACIJA (MESTO ILI ŠIRI PROCESI) a) komercijalna geografija
b) regionalna geografija Šire forme prostorne organizacije Širi procesi kapitalnog razvoja, mesta „pasivne žrtve“ ovih procesa Obraćanje pažnje na mesta u kontekstu globalizacije
GEOGRAFSKI FOKUS a) kolonije
b) različiti regioni, najviše u Evropi, S.Americi, najčešće ruralni i geografski izdvojeni Urbani regioni u S.Americi, Britaniji i Nemačkoj Vodeći gradovi industrijskih zona u Evropi i S.Americi. Gradovi i regioni zemalja u razvoju naročito L.Amerika Razvoj regiona u zemljama u razvoju. Globalni finansijski centri
GLAVNE TEME ISTRAŽIVANJA Efekti prirodnog okruženja na proizvodnju i razmenu. Identifikovanje regionalnih ekonimija Industrijska likacija, urbani sistemi, prostorna difuzija, tehnologija, zemlja Procesi urbanizacije. Industrijska rekonstrukcija u razvijenim gradovima, globalna neujednačenosti nerazvijenost Socijalne i institucionalne fondacije ekonomskog razvoja, konzumacija, finansijske službe i kulture koje sarađuju
METODE ISTRAŽIVANJA Direktno posmatranje Kvantitativne analize zasnovane na rezultatima Ponovno interpretiranje sekundarnih podataka pomoću marksističkih kategorija, intervjui Intervjui, ciljne grupe, testovi, etnografija
Tabela 1. Pristupi ekonomskoj geografiji