Privilegije i imuniteti diplomatskih predstavnika

APSTRAKT

Najpotpunije određenje međunarodnog prava daje mješovita, formalno – materijalna definicija. U skladu sa ovom definicijom, međunarodno javno pravo bi se moglo odrediti kao sistem pranih pravila u smislu objektivnih, autonomnih imperetiva, koji imaju za cilj da regulišu pravni položaj i odnose subjekata međunarodnog prava, kao i pravni položaj i odnose drugih jedinki od međunarodnog interesa.
Diplomatski imuniteti je skup izuzeća od vlasti teritorijalne države priznatih međunarodnim pravom diplomatskim misijama i diplomatskom osoblju kao i članovima njihovih užih porodica. Diplomatske povlastice su povlastice koje međunarodno pravo priznaje članovima diplomatskog osoblja misije u obavljanju njihovih dužnosti i članovima njihovih porodica.

Key worlds: međunarodno pravo, diplomatski odnosi, diplomatski imuniteti, diplomatske povlastice

 
UVOD

Diplomatija se može uporediti sa sposobnošću, znanjem, vještinama i metodama komuniciranja, održavanja međunarodnih odnosa, pregovaranja, rješavanja konfliktnih situacija. Ona takođe predstavlja vođenje državnih poslova u oblasti spoljne politike putem službenih kontakata s drugim subjektima međunarodnih odnosa. Diplomatija predstavlja cjelokupnu državnu strukturu koja služi predstavljanju neke zemlje u svijetu i pojedinim državama, kao i održavanje službenih odnosa sa drugim zemljama i međunarodnim organizacijama. Tu državnu strukturu u prvom redu čine ministarstvo spoljnih poslova kao i diplomatsko-konzularna predstavništva.
Pod diplomatijom se može podrazumijevati profesija, karijera, struka predstavljanja države u međunarodnim odnosima kojom se bavi diplomata. S druge strane, u neformalnom, odnosno u socijalnom smislu, diplomatija označava način rješavanja nesporazuma i sukoba mirnim putem.
Ključne vrijednosti su: smireni temperament, znanje stranih jezika, moć rasuđivanja, poznavanje politike kako svoje zemlje tako i zemlje domaćina, široka politička kultura, mudar i suzdržljiv karakter, znatiželjna narav.
U pokušaju da se makar naznače kakvi takvi osnovni pravci odredbi diplomatije mogu se istaći četiri različite vrste pristupa.  Prvi pristup izjednačava diplomatiju sa vanjskom politikom. Jedan od utemeljivača nauke o međunarodnim odnosima Hans Morgenthau smatra da je diplomatija formulisanje i sprovođenje vanjske politike.  Drugi pristup izjednačava diplomatiju sa tehnikama vanjske politike i, kako to kaže Jacques Chazelle: “Termin diplomatija … znači ukupnost sredstava i specifičnih aktivnosti koje koristi država u svojoj vanjskoj politici“. Treći pristup u cjelini identifikuje diplomatiju sa međunarodnim pregovaranjem. Shvatajući pregovaranje kao glavnu funkciju diplomatije i diplomata, a nadovezujući se na djela Callieresa i Martensa, to mišljenje ističe da je diplomatija zapravo međunarodno pregovaranje te da se u toj ulozi ogleda njen najvažniji zadatak koji zaokružuje sve ostale funkcije

DIPLOMATSKO PRAVO I DIPLOMATSKI ODNOSI

U svojoj dugoj istoriji diplomatija je prolazila kroz različite promjene. Dokazi o savezima, mirovnim i drugim sporazumima zabilježeni su na najstarijim istorijskim spomenicima i pisanim tragovima. Antička Grčka je, zbog svoje podijeljenosti na brojne gradove – države, bila pogodna za razvoj diplomatskih odnosa. Grčki su gradovi – države međusobno slali izaslanike u diplomatske misije koji su bili prihvaćeni i tretirani s dužnom i protokolarnom pažnjom. Rimljani su takođe poštovali strane izaslanke, i davali im određenu zaštitu i povlastice, ali su takav tretman tražili i za svoje izaslanike (fetiales) kod stranih vladara. Za razdoblje starog i srednjeg vijeka karakteristična je privremena ili ad hoc diplomatija.
Savrerneno diplomatsko pravo obuhvata, kako stalna diplomatska predstavništva i njihovo osoblje, tako i specijalne misije, uključujući i diplomatska predstavništva kod određenih rneđunarodnih organizacija. Pod diplomatskim pravom u širem smislu mogu se podrazumijevati i pravila unutrašnjeg (nacionalnog) prava koja uređuju djelatnost vanjskog zastupanja odnosno djelatnost i organizaciju diplomatske službe odnosne države.   Bečka konvencija o diplomatskim odnosima je postojeće međunarodno opšte običajno pravo pretočila u ugovorni pisani oblik, i tako zajedno sa Bečkom konvencijom o konzuilarnim odnosima od 1963. godine. smanjila mogućnost kontradiktornih tumačenja odnosno unijela više sigurnosti u rneđudržavne diplomatske odnose.