Stepen razvijenosti privrede

1. Uvod

Privredni razvoj je složen ekonomski tok kojim se jedna zemlja postepeno oslobađa ekonomske nerazvijenosti i siromaštva, dostižući sve više razvojne nivoe. Dostignuti nivo privrednog razvoja je relativno složen izraz koji je teško pojednostavljeno predstaviti i definisati. Prikazivanje nivoa razvijenosti datog područja kao i nacionalne ekonomije u cijelini  se vrši pomoću različitih indikatora i ekonomskih veličina. Upravo od broja upotrijebljenih ekonomskih indikatora i veličina zavisi i dubina i sadržaj same ekonomske analize razvijenosti privrede. Najopštiji pokazatelj ekonomske razvijenosti je nacionalni dohodak po glavi stanovnika koji je pogodan i za međunarodna poređenja ali treba uzeti u obzir i druge indikatore kao što su:

•     Ekonomski sastav stanovništva
•     Prirodni priraštaj
•     Kvalifikaciona i obrazovna struktura
•     Struktura izvora formiranja nacionalnog dohotka
•     Zaposlenost
•     Obim i struktura spoljne trgovine
•     Stepen akumulativne i reproduktivne sposobnosti itd.

Posljednjih godina sve veči značaj dobijaju i ekološki indikatori privrednog razvoja koji svjedoče o tome u kojoj mjeri se zadovoljavaju potrebe ljudi, odnosno kakvi su uslovi njihovog života i rada. Ovde spadaju indikatori kao što su:
–    Udio ekološko čistih grana u ukupnoj industrijskoj proizvodnji,
–    Nivo degradacije zemljišta
–    Udio zdrave hrane u ukupnoj količini utrošenih namirnica itd.

2. Demografska analiza

Podaci iz demografske analize mogu da budu veoma korisni za ocjenjivanje stepena razvijenosti privrede. Analiza stanovništva, za opštu ocjenu dostignutog nivoa privrednog razvoja obuhvata tri ključne stvari:
1)    Analizu ekonomskog sastava stanovništva; s obzirom na činjenicu da zemlje sa dominantnim učešćem poljoprivrednog stanovništva spadaju u red zemalja sa niskim razvojem proizvodnih snaga i nerazvijenom podjelom rada.
2)    Prirodni priraštaj ima veze sa stepenom razvijenosti. On je daleko viši u zemljama Azije i Afrike nego što je prosječan u svijetu. Takođe se potvrđuje i na primjeru zemalja bivše Jugoslavije. Kosovo i Metohija, kao najnerazvijeniji ekonomski region već nekoliko decenija bilježi prirodni priraštaj na nivou azijskih i afričkih zemalja.
3)    Kvalifikaciona i obrazovna struktura stanovništva predstavlja značajan ekonomski indikator za prikazivanje nivoa razvijenosti jer sa višim nivoom razvijenosti dolazi i kvalitetnija kvalifikaciona i obrazovna struktura stanovništva i obratno.