Akvakultura

UVOD
Temperatura vode zavisi od sunčevog zagrijavanja, godišnjeg doba, vremenskih prilika, miješanja vode, prozirnosti, boje itd. Djelovanje ekstremno niskih i visokih temperatura na ribe štetno je zbog nepovratni promjena u stanicama kao što je sušenje citoplazme, zgrusavanje, strukturna rješenja i dr. S obzirom na temperaturu  vode šaran je termofilna riba. On podnosi dugotrajnu hladnoću, ali i brze temperaturne promjene.
Izvor  topline za zagrijavanje je sunčeva energija, koju voda prima iz zraka, i djelomično sa dna. Ona se tokom proljeća zagrijava polaganije,a u jesen se hladi sporije. Najveći uticaj na temperaturu kolebanja vode u ribnjaku ima dubina ribnjaka. U plitkim ribnjacima ribnjacima temeraturne promjene su znatno brže. Optimalna temperatura za uzgoj toplovodnih riba u našim područjima je 20 do 28 stepeni. Za ribe iz tropskih područja optimalna temperatura vode je 26 do 28 stepeni. Ribe iz kategorije somova najbolje iskorištavaju hranu kada je temperatura vode 22 do 25 stepeni, a salmonidne vrste pri temperaturi 16 do 18 stepeni.
Temperatura vode je regulator života u njoj. Ako krenemo od toga da su ribe hladnokrvne životinje, jasno je da je temperatura tijela ribe jednaka temperaturi vode. Poznato je i to da su životne funkcije na nižim temperaturama usporene, a na višim ubrzane. Na nižim temperaturama zbog usporenog metabolizma potrebe za hranom su manje,  a sa porastom temperature raste i promet materija u organizmu i ribe su aktivnije. Kada voda ljeti postigne temperaturni maksimum, zbog manjka kiseonika u vodi ribe se povlače u dublju i hladniju vodu i slabije uzimaju hranu. Izuzetak su ribe koje su zimi  bile neaktivne i koje se najaktivnije hrane usred leta, kao što su som, bucov, bas, klen i mrena. Nasuprot njima ribe koje su na višim temperaturama neaktivne, sa padom temperature postaju sve aktivnije, dok se voda ne ohladi do granice usporavanja životnih funkcija.

Tehnologije uzgoja u ribnjacima

Ribnjaci su vještački izgrađena ili prilagođena jezera, koja se po želji mogu prazniti ili puniti vodom. U sistemu kopnenih voda zauzimaju posebno mjesto, jer su pod većim antropogenim uticajem nego bilo koji drugi tip kopnenih voda.Za klasifikaciju ribnjaka mogu poslužiti razni faktori, no ribnjaci se obično dijele na hladnovodne (uglavnom uzgoj salmonida) i toplovodne ili šaranske ribnjake, u kojima se uzgaja šaran kao glavna riba. Tip ribnjaka određuju klimatski uslovi i kvalitet vode. Oni određuju i specifičnost tehnološkog procesa i kompleks ribarsko-tehničkih i intenzifikacijskih mjera, koji osiguravaju postizanje maksimalno mogućih prinosa ribe. Pri tome je posebno važna mobilizacija svih mogućnosti za povećanje i iskorišćavanje prirodne prehrambene baze ribnjaka. Neophodno je osigurati optimalnu srediu za život riba povoljnim hidrohemijskim stanjem, regulisanjem i racionalnim iskorišćavanjem biološkog kružnog toka materije u vodi. Kvalitet voda u ribnjacima ispituje se u tri pravca, tj. fizičko, hemijsko i biološko stanje kvaliteta.Fizička svojstva vode imaju direktan uticaj na tempo i intenzitet rasta ribe u ribnjaku, odnosno direktno utiču na proizvodnju ribnjaka.
Osnovna mjerenje odnose se na temperaturu vode, dubinu i prozirnost.
Dubina vode u šaranskim ribnjacima kreće se obično od 1 do 2 m. Zbog male dubine u hemijskim i biološkim procesima značajnu ulogu ima temperatura vode. Optimalna temperatura vode kreće se od 20 do 27 °C. Veliko povišenje ili sniženje temperature vode štetno deluje na razvoj prirodne riblje hrane i njeno iskorišćavanje, što za posledicu ima poremećaj rasta riba. Visoka temperatura vode naročito u prisustvu veće količine organske materije i amonijaka uslovljava pojavu različitih bolesti riba.U hemijskom sastavu vode bitna je količina rastvorenog kiseonika i (pH) reakcija vode, njihova količina u vodi se stalno mjeri, dok se merenje količine ostalih hemijskih elemenata vrši u ciklusima, povremeno. Smatra se da je za život riba i ostalih organizma koji žive u vodi ribnjaka neophodno 10 važnih i 7 manje važnih hemijski elemenata. Za osnovne elemente smatraju se: kiseonik, vodonik, ugljenik, azot, sumpor, fosfor, kalijum, kalcijum, magnezijum i gvožđe, a manje važni su natrijum, hlor, fluor, silicijum, mangan, jod i arsen. Nedostatak nekih od navedenih elemenata u vodi može dovesti do negativnih posledica bilo na ribi, bilo na drugim organizmima, pa se tako može poremetiti životna ravnoteža unutar samog ribnjaka.