Istorijski razvoj lokalne samouprave

NARODNA SAMOUPRAVA U XVIII i XIX veku

Pre stvaranja prve zajedničke države Kraljevine Srba,Hrvata i Slovenaca 1918. g. postajali su dosta raznovrsni oblici lokalne samouprave.U Srbiji jos pod turskom vladavinom postojale su dve jedinice narodne samouprave-seloiknežina,ukojimasu se uređivali I rešavaliodnosizajedničkogživljenja.
Selasu male teritorijalnejedinice.Organisamoupravesubiliseoskizborovi,seoskikmetiknez.Naseoskimzborovimaodlucivalo se o vaznimzajednickimposlovimastanovništva.Seoskikmet je bio starešinaselaiizvršni organ zbora.Kmet je predstavljaoselo u knežinskimskupštinamaizastupaointeressela u knezinskiminahijskimdogovorima.
Knežina je bila najznačajnija jedinica narodne samouprave. Organi knežinske samouprave bili su: knežinska skupština i knežinski knez. Knežinsku skupštinu činili su: seoski kmetovi i knezovi. Knežinska skupština je imala zakonodavnu i finansisku vlast ( utvrđivala veličinu poreza i druge dažbine koje su sela dužna da plate, donosile odluke o izgradnji zajedničkih objekata itd ). Knežinski knez je imao vrlo veliku vlast i ulogu. On je bio nosilac izvršne i sudske vlasti i predstavnik knežine u nahiji i kod turskih vlasti.
Nahije su bile najveća teritorijalne jedinice ali, nisu bile značajne za narodnu samoupravu, već za tursku vlast. Nahijski starešina je održao vezu između turskog paše i knezova, sa knezovima je razrezivao porez knežinama, vršio nadzor nad knezovima itd.
Knez Miloš Obrenović je bio prinuđen, naročito Miletinom pobunom, da donese 1835 god. tzv. „Sretenski ustav“. Ovim ustavom Srbija je bila administrativno-teritorijalno podeljena na okruge, srezove i opštine.
Po dobijanju autonomije u Srbiji donet je tzv. „Turski ustav“ 1838 god. u vidu sultanskog hatešerifa. Po ovom ustavu Srbija se delila na okruge u čiji su sastav ulazili srezovi, a srezove je činilo više opština.
Prvi zakon o opštinama donet je 1839 god. na osnovu „Turskog ustava“ od 1838 god. Postojale su dve vrste opština, seoske i varoške, a Beograd je imao poseban status. Organi opštine bili su opštinski odbor i opštinski sud. Što se tiče Beograda ustanovljen je poseban sud u rangu okružnog suda i posebna uprava policije.
Pored opština, posebnim zakonom o uređenju okružnih načelstava i dužnostima sreskih načelnika, ustanovljeni su okruzi i rezovi kao administrativno-teritorijalne jedinice, bez ikakve samouprave.