Akne u adolescentnoj dobi
Petra Lešin
Akne u adolescentnoj dobi
DIPLOMSKI RAD
Predan Sveučilištu u Zagrebu Farmaceutsko-biokemijskom fakultetu
Zagreb, 2017.
View metadata, citation and similar papers at core.ac.uk
provided by Repository of Faculty of Pharmacy and Biochemistry University of Zgreb
i
Ovaj diplomski rad prijavljen je na kolegiju Kozmetologija Sveučilišta u Zagrebu
Farmaceutsko-biokemijskog fakulteta i izrađen u Zavodu za farmaceutsku tehnologiju pod
stručnim vodstvom doc. dr. sc. Ivana Pepića.
Zahvaljujem se mentoru doc. dr. sc. Ivanu Pepiću na vodstvu, savjetima i pomoći tijekom
izrade ovog diplomskog rada.
Najveće hvala mojoj obitelji koja je uvijek bila tu za mene, hvala im na svoj ljubavi,
razumijevanju i podršci.
Također se zahvaljujem prijateljima koji su uvijek bili uz mene.
iii
1.6.2. Lokalno liječenje ...................................................................................................... 9
1.6.2.1. Topikalni antibiotici ......................................................................................... 9
1.6.2.2. Benzoil peroksid ............................................................................................... 9
1.6.2.3. Salicilna kiselina ............................................................................................. 10
1.6.2.4. Azelatna kiselina ............................................................................................ 10
1.6.2.5. Topikalni retinoidi .......................................................................................... 10
2. OBRAZLOŽENJE TEME
............................................................................................... 11
3. MATERIJALI I METODE
.............................................................................................. 12
4. REZULTATI I RASPRAVA
............................................................................................ 13
4.1. UTJECAJ PREHRANE U ETIOPATOGENEZI AKNE ............................................. 14
4.1.1. Hrana s visokim glikemijskim indeksom ............................................................... 14
4.1.2. Masti i masne kiseline ............................................................................................ 15
4.1.3. Mlijeko i mliječni proizvodi .................................................................................. 16
4.1.4. Čokolada ................................................................................................................ 16
4.1.5. Antioksidansi ......................................................................................................... 17
4.1.6. Cink ........................................................................................................................ 17
4.1.7. Vitamin A .............................................................................................................. 18
4.1.8.
Jod
........................................................................................................................... 18
4.2. PSIHOLOŠKI ČIMBENICI ......................................................................................... 19
4.2.1. Emocionalni stres i akne ........................................................................................ 19
4.2.2.
Acne excoriée
.......................................................................................................... 20
4.2.3. Terapijske implikacije ............................................................................................ 21
4.3. HIPERANDROGENA STANJA I ORALNA KONTRACEPCIJA ............................ 21
4.3.1. Androgeni u žena ................................................................................................... 21
4.3.2. Hiperandrogenemija u žena ................................................................................... 22
4.3.3. Oralna kontracepcija u terapiji hiperandrogenih stanja ......................................... 23
4.4. UTJECAJ GENETIKE ................................................................................................. 25
5. ZAKLJUČCI
..................................................................................................................... 26
6. LITERATURA
.................................................................................................................. 27
7. SAŽETAK/SUMMARY
................................................................................................... 31
8. TEMELJNA DOKUMENTACIJSKA KARTICA/ BASIC DOCUMENTATION
CARD
..................................................................................................................................... 33
1
1.
UVOD
1.1.
DEFINICIJA AKNE
Acne vulgaris jest kronična, multifaktorijelna bolest kože koja zahvaća seborejičke
predjele (lice i gornji dio trupa), a prezentira se pojavom komedona, upalnih lezija (papula,
pustula, nodusa) i ožiljaka (Plewig, 2009).
1.2.
EPIDEMIOLOGIJA AKNE
Acne vulgaris je jedna od najčešćih dermatoza. Obično započinje u dobi između 12. i
14. godine (pubertetu), najosjetljivijem razdoblju života, što daje psihološki značaj. U
najvećem se broju slučajeva postupno gasi s prestankom adolescencije odnosno do 25. godine
života. Kod nekih može ostati zdravstveni problem i do kasnije životne dobi, a ponekad i
doživotno. Uočeno je da što se bolest ranije pojavi, to postoji veća vjerojatnost da će klinička
slika biti teža, a tijek same bolesti dulji. Teži oblici akne češće nastaju u osoba muškog spola
zbog utjecja androgena, ali akne općenito podjednako zahvaćaju oba spola. Pozitivna
obiteljska anamneza pridonosi prevalenciji čak i do 19,99% (Ghodsi, 2009). Rjeđa je pojava
akne u crne i žute rase, a češća u razvijenim zemljama (Plewig, 2009).
1.3.
ETIOPATOGENEZA AKNE
U nastanku akne odgovorno je više čimbenika od kojih su najznačajniji pojačana
sekrecija loja pod utjecajem androgena, pojačana i poremećena keratinizacija epitela distalnog
dijela pilosebacealnog folikula te proliferacija bakterije
Propionibacterium acnes
što dovodi
do upalnih promjena. Također se smatra da postoji i genetska predispozicija - djeca bolesnika
s težom kliničkom slikom često također imaju podjednako tešku bolest (Plewig, 2009).
1.3.1.
Lojne žlijezde i loj
U gotovo svih bolesnika postoji pojačano stvaranje loja u žlijezdama lojnicama koje su
veće u odnosu na lojnice osoba koje nemaju akne. Loj u žlijezdanom tkivu i izvodnim
kanalima je sterilan te se sastoji od triglicerida bez slobodnih masnih kiselina. Medij bogat
lojem pogodan je za rast
Propionibacterium acnes (P. acnes)
i
Staphyloccocus epidermidis
3
acnes
. Zatvoreni komedoni su učestaliji od otvorenih te imaju veliku ulogu u nastanku upale u
akne (Cunliffe i sur., 2004).
1.3.4.
Folikularna reaktivnost
Folikularni infundibulum kod bolesnika s akne podložan je utjecaju fizioloških i
vanjskih podražaja više nego u ljudi bez akne. Razlog povećanoj reaktivnosti folikula nije
poznat, no u ranom upalnom procesu u akne, važnu ulogu ima interleukin 1 alfa koji potiče
keratinizaciju i smanjuje deskvamaciju stanica (Guy, 1996).
1.3.5.
Mikroorganizmi
Akne nije infektivna bolest. U srednjem dijelu infundibuluma nalazi se
Staph.
epidermidis,
dok je
P. acnes
pronađen u dubljim dijelovima folikula. U bolesnika s akne
povećana je kolonizacija navedenih bakterija u folikulu (10
3
do 10
5
kolonija bakterija po
jednom folikulu u odnosu na 10 do 10
2
kolonija po jednom folikulu u osoba bez akne).
P.
acnes
luči proupalne kemotaksijske čimbenike za limfocite i neutrofile, a također sintetizira
bakterijske lipaze čijim se djelovanjem povećava udjel slobodnih masnih kiselina koje imaju
iritativni i proupalni učinak. Proupalno djelovanje
P. acnes
također se temelji na aktivaciji
toll-like
receptora 2 (TLR-2) čime se regulira sinteza i otpuštanje proupalnih citokina IL-12 i
IL-8. Dodatno,
P. acnes
stimulira otpuštanje IL-1
iz folikularnih keratinocita što utječe na
poremećaj keratinizacije u folikulu (Bojar i Holland, 2004).
1.3.6.
Upala
Iz mikrokomedona nastaje otvoreni ili zatvoreni komedon. Rupturom folikula nastaje
ekstravazacija lipida, korneocita i bakterija u dermis, što potiče migraciju neutrofila i upalu.
Kako što je gore navedeno,
P. acnes
također djeluje proupalno lučenjem kemotaksijskih
čimbenika i stimulacijom otpuštanja proupalnih citokina. Tako nastaju upalne lezije - papule,
pustule, nodusi i ciste. Papule i pustule ne prelaze veličinu od 5 mm a okružene su
eritematoznom zonom. Nodusi su veći od 5 mm, a ciste mogu doseći do nekoliko centimetara,
te ostavljaju ožiljke.
Prema novijim saznanjima, upalni odgovor ne nastaje tek nakon rupture folikula, nego
upala prethodi poremećaju keratinizacije u folikulu (Jeremy i sur., 2003).
Više u Biologija
Epiduralni hematom – etiologija, klinička slika, inicijalni tretman
- Urgentna stanja
- --- Srbija | Aleksinac --- · Aleksinac
- 17 stranica
Najvažniji štetnici dekorativnih i cvjetajućih sobnih biljaka
- Hortikultura
- UNIVERZITET U OSIJEKU - Poljoprivredni fakultet · Osijek
- 64 stranica
Medonosne pčele :kratka biologija poznatih vrsta
- Biologija
- UNIVERZITET U BEOGRADU - Biološki fakultet · Beograd
- 13 stranica