Sumski pozari

1.    Uvod
Postoje štetni faktori koji za kratko vreme mogu da pričine izuzetno velike štete. U takve faktore ubrajaju se šumski požari koji predstavljaju veoma ozbiljan i uvek aktuelan društveni, privredni i ekološki problem. Šumski požari pretvaraju čitave predele u pustoš, uništavaju životnu sredinu i nanose stanovništvu neprocenjivu štetu. Šumski požari predstavljaju najgori vid delimičnog ili potpunog uništavanja šuma. Veći šumski požari izazivaju i psihološki nemir kod stanovništva. Šumski požari su postali sve češća pojava, što je delom posledica globalnog zagrevanja usled koga su leta sve vrelija i suvlja, vetrovi su sve snažniji, a ustaljenost kišnih perioda poremećena. Šumski požari predstavljaju stihijsko i nekontrolisano širenje vatre u prirodnoj okolini. Veličina opožarene površine i jačina požara zavisi od tipa vegetacije koji je ugrožen vatrom. Po štetama i posledicama koje izazivaju šumski požari predstavljaju globalni problem i zahtevaju angažovanje svih institucija i subjekata društva na sprečavanju pojave i gašenju šumskih požara. Karakteristika šumskih požara je veoma brzo širenje i nagle promene pravca pod uticajem vremenskih prilika. Prema uzrocima nastanka dele se na požare antropogenog i prirodnog porekla. U svetu se prosečno godišnje registruje preko 50.000 šumskih požara,koji unište šume na površini preko 400.000 hektara. Gotovo 90% svih požara u prirodi je nastalo kao posledica ljudske aktivnosti, dok je glavni prirodni uzročnik munja. Šumski požari se javljaju na svim kontinentima izuzev na Anktarktiku. Mnoge zemlje imaju detaljne programe za zaštitu od šumskih požara, a svi se zasnivaju na prevenciji, protivpožarnim merama i primeni kontrolisane vatre u svrhu upravljanja zemljišnim i šumskim površinama. Tako, iako se organizacije uključene u borbu protiv šumskih požara aktiviraju u svim slučajevima, neke požare treba samo nadzirati, jer su prirodni deo ekosistema. Apsolutno odsustvo požara može izazvati neželjene promene rasprostranjenosti nekih vrsta biljaka,a i uvećati akumulaciju lišća i grančica na tlu što može da postane gorivo za katastrofalni požar ogromnih razmera koji je teško kontrolisati. Iako požari ovog tipa uglavnom imaju veoma negativne posledice po živi svet,važna je njihova ekološka uloga u prirodnom obnavljanju šumskih i drugih vegetacionih područja. U zaštiti od šumskih požara važno je preduzeti sve mere da do požara ne dođe, brzo ih otkriti i brzo ih ugasiti.
Strategija borbe protiv šumskih požara podrazumeva njihovu prevenciju, rano otkrivanje i suzbijanje,samim tim i razvijanje sredstava za efikasnu borbu protiv ove vrste prirodne katastrofe.

2.    Vrste i oblici šumskih požara
Postoji više tipova šumskih požara kao i prelaznih oblika iz jedne u drugu vrstu šumskih požara. Osnovne vrste šumskih požara su sledeće: visoki šumski požari ili požari krošnji drveća,srednji šumski požari kada u požaru učestvuje nisko granje i debla,niski šumski požari gde gori prizemni i podzemni sloj šušnja,trava i grmlje i kombinovani šumski požar kada ova prirodna katastrofa prelazi iz niskih slojeva u visoke požare ili požare krošnji drveća.
Visoki šumski požar ili požar krošnji javlja se u svim sastojinama i lišćarskim i četinarskim,ali je najopasniji ukoliko obuhvata četinarske sastojine. Ova vrsta požara nastaje u sušnim delovima godine. Da bi se mogao širiti potrebno je da postoje  niski ili prizemni šumski požar i vetar. Tada drvo četinara u potpunosti izgori. Brzi visoki požari javljaju se pri jakom vetru,a mogu se rasprostirati  u skokovima i preko niskih požara.  Brzina skokova ovog požara zavisi isključivo od brzine vetra. Oblik površine požara je istegnut u smeru kretanja vetra,a dim je nešto tamniji.  Ova vrsta požara u potpunosti uništava biljni i životinjski svet na područjima koja zahvati.
Srednji šumski požar ili prizemni širi se po zapaljivom pokrivaču tla.