Tehnoloski procesi i operacije

UVOD

Značaj tehnologije za razvoj društva je neminovan. Čovek deluje i na prirodu I društvo, razvija tehnologiju zavisno od svojih potreba i ciljeva društva. Prema tome, nije tehnologija neka natprirodna i nekontrolisana sila izvan čovekovog domašaja, vec covek svojim aktivnim odnosom prema prirodi i drustvu razvija tehnologiju podređenu sopstvenim potrebama.
Tehnologija obuhvata čovekove veštine, znanja i sposobnosti da pravi, upotrebljava i izrađuje korisne stvari koje mu služe za zadovoljavanje različitih potreba – materijalnih I nematerijalnih. Čitavu ljudsku civilizaciju karakterisu su stalni napori u cilju unapređenja korišćenih alata, materijala, tehnike I tehnologije. Tehnologija se sastoji od svih aktivnosti koje kao rezultat stvaraju neku vrednost, bez obzira da li se radi o proizvodu ili usluzi. Termin tehnologija se odnosi kako na najnovije pronalaske (radar, laser, ultrazvuk, mikroprocesor, telefaks, kompjuter, i sl.) tako i na prastare izume (vatra, koplje, klin, poluga, dizalica, bakar i dr.). Sve to cini tehnologiju, odnosno razvoj tehnologije kroz vreme. Razvoj tehnologije je razvoj čoveka, a ovim interakcijskim odnosom se razvijaju civilizacije. Tehnologija je danas jedna od najčešće upotrebljavanih reci i to kako u naucnoj literaturi, tako i u običnom govoru. Skoro da nema aktivnosti u kojoj nije prisutna tehnologija. Tehnologija predstavlja odnos čoveka prema prirodi i društvu i napore koje on čini u cilju zadovoljavanja svojih potreba. Tehnologija je, bez obzira na to da li su u pitanju stručna znanja, postupci ili procesna oprema, uključena u svaku aktivnost koja stvara novu vrednost. Svaka aktivnost koja stvara vrednost koristi neku tehnologiju pomoću koje kombinuje ljudske resurse i kupljene inpute da bi proizvela neki autput. Osnovu za razvoj tehnologije čine prirodne nauke: fizika, hemija, biologija, geologija i dr. Međutim, tehnologija je velikim delom bazirana i na matematici, a sve veci značaj dobijaju protokom vremena i veze tehnologije sa psihologijom, sociologijom, naukom o radu i dr. Isto tako, tehnologija je blisko povezana sa ekonomijom i organizacijom. Veze tehnologije i ekonomije su veoma tesne i kompleksne.

 
1.    TEHNOLOŠKI PROCES

Svaki industrijski I hemijski proces projektovan je tako da kroz seriju operacija na ekonomičan način proizvede željeni proizvod iz različitih polaznih materijala. Sirovine se podvrgavaju izvesnom broju fizičkih operacija da bi se dovele  u oblik koji omogućuje njihovo hemijsko reagovanje a zatim prolaze kroz hemijski reactor. Hemijska obrada u proizvodnom procesu uglavnom se vrši u hemijskim reaktorima. Samo projektovanje reaktora, odnosno tehnoloških procesa, zahteva informacije, znanje I iskustvo.
a)    Aktivnosti tehnologije:
Tri osnovne aktivnosti tehnologije su: tehnologija procesa, tehnologija proizvoda i informacione tehnologije. Tehnologija se moze posmatrati kao projektovana celina koja podrazumeva sve potencijalne moguće primene. Potencijali tehnologije su iskazani kroz odgovarajući kritični skup relevantnih karakteristika svojstvenih toj tehnologiji i u ovom opštem tumačenju tehnologija se posmatra kao makro fenomen. Tehnologiji se moze pristupiti kroz specifične oblike njene primene u praksi, kada ona često ispoljava razlike u odnosu na projektovano rešenje i dobija izraz konkretne prakse u kojoj deluje. Tada se radi o tehnologiji kao o mikro fenomenu.
Po tipu resursa koji koriste razlikuju se:
•    Informacione tehnologije (IT) – čiji su osnovni resursi informacije koje obrađuju;
•    Tradicionalne proizvodne tehnologije (TPT) –  obrađuju fizičke resurse i obuhvataju tradicionalnu opremu u proizvodnji;
•    Hibridne tehnologije, ili savremene proizvodne tehnologije (SPT) – obrađuju fizičke resurse pod kontrolom automatizovanih informacionih sistema obuhvatajući fleksibilne proizvodne sisteme (FPS), robote, automatske fabrike;
Razlike izmedju informacionih tehnologija i tradicionalnih se zasnivaju na razlikama izmedju resursa koje obrađuju između informacija i klasičnih materijalnih dobara u fizičkoj formi. Razlike informacione tehnologije u odnosu na tradicionalnu su:
a) da su informacije kao robe nedeljive u proizvodnji ;
b) da se informacije kao roba i kao resurs ne mogu prisvajati;