Uloga i znacaj turizma u ekonomskom razvoju

Uvod

Turizam se danas smatra globalnim ekonomskim fenomenom, i privrednom granom koja poslije naftne i hemijske industrije, ponajviše doprinosi ekonomskom rastu i razvoju svjetske ekonomije. Turizam preko svojih ekonomskih funkcija (multiplikativne, konverzijske, induktivne, akceleratorske, izvozne, te funkcija poticanja razvoja nerazvijenih područja i zapošljavanja), utiče na skoro sve grane nacionalne ekonomije i tako stvara multiplikatore rasta
GDP, zaposlenosti i investicija, omogućava ubrzanje regionalnog i lokalnog razvoja, pokreće proizvodnju za zadovoljavanje potreba turizma, pospješuje devizni priliv i omogućava poboljšanje platnog bilansa zemlje, te utiče na porast sveukupne zaposlenosti. Savremeni globalizacijski procesi u turizmu direktno potiču razvoj pojedinih turističkih destinacija. Izvornost i različitost koje posjeduju određene turističke regije, omogućavaju turističkim destinacijama/državama da permanentno održavaju stabilnu, lidersku poziciju na tržištu, a koja direktno doprinosi ubrzanom razvoju turističkog sektora, te posljedično tome (multiplikativnom, izvoznom, akceleratorskom, konverzijskom, funkcijom poticanja razvoja nerazvijenih područja i dodatnog zapošljavanja, kao i drugim ekonomskim funkcijamam turizma,), turizam utiče i na razvoj cjelokupne privrede. U tom kontekstu, bitno je pomenuti da turizam samo putem multiplikativne funkcije pokreće skoro sve grane domaće ekonomije i tako stvara multiplikatore rasta GDP, zaposlenosti i investicija, dok funkcijom poticanja razvoja nerazvijenih područja, turizam kao djelatnost može postati generatorom razvoja nerazvijenih područja a koje nije mogao pokrenuti klasični industrijski razvoj.
Posljednjih dvadesetak godina izražena je rastuća važnost uslužnog sektora u međunarodnoj razmjeni, među kojim turizam zauzima istaknuto mjesto. Turizam je danas jedna od najprofitabilnijih i najvećih industrija u svijetu, a predviđa se da će svjetska ekonomska i društvena klima, usprkos nesigurnim prilikama u pojedinim dijelovima svijeta i globalnoj ekonomskoj krizi, rezultirati porastom turizma u slijedećih dvadest godina, te da će turizam postati najvećom privrednom granom i najvažnijim izvoznim sektorom u svijetu.
Dakle, turizam ima eksplicitan uticaj na makroekonomske agregate i povećava makroekonomsku stabilnost svake države, a istovremeno omogučava ubrzanje regionalnog i lokalnog razvoja, te porast zaposlenosti u nerazvijenim područjima i turistički atraktivnim destinacijama. Upravo
to je šansa za turističke destinacije u Republici Srpskoj na lokalnoj razini koje imaju komparativne prednosti a koje globalna turistička industrija akceptira kao perspektivne turističke destinacije.

Ekonomski značaj turizma kao faktor razvoja Republike Srpske

S obzirom na to da može široko uticati na društveno-ekonomske odnose i s obzirom na potrebu sistemskih rješenja u okviru nacionalnih ekonomija, odgovarajuće ekonomske politike države i međunarodne zajednice, turizam ima sva svojstva da bude predmetom makroekonomskih analiza. S druge strane, veliki broj privrednih subjekata koji učestvuju u turističkoj industriji opravdavaju mnoga mikroekonomska proučavanja. Sve ekonomske funkcije turizma imaju dvije zajedničke osobine: s jedne strane, turističku potrošnju kao njihov zajednički materijalni izvor i s druge strane, utjecaj na dohodak kao direktan ili indirektan ekonomski cilj. Svaka potrošnja koja generira ekonomske aktivnosti vrijedna je makroekonomske pažnje, pa je zbog toga i interes ekonomske nauke za turizmom postao relevantan interes u trenutku kad su objektivne ekonomske posljedice turističkog fenomena bile čvrsto zabilježene u prihodima nacionalnih ekonomija receptivnih turističkih zemalja širom svijeta. Taj je interes bio potenciran zanimanjem slabije razvijenih ili nerazvijenih zemalja (zemalja u tranziciji) za mogućim pozitivnim implikacijama što bi ga razvoj turizma mogao donijeti u te sredine. To je potenciralo i ukupni interes za izučavanjem ekonomskih posljedica turističkog razvoja. Gledišta o turizmu iz početaka turističkog razvoja svodila su se pretežno na izučavanje ekonomskih posljedica koje je turistički promet donosio u sektore ugostiteljstva, prometa i djelatnost putničkih agencija. Analiza se uglavnom svodila na makro plan: dugoročne uticaje fenomena, posebno agregatne turističke potrošnje, multiplikativni učinak i ostale makroekonomske posljedice turističkog razvoja. Kasniji razvoj u shvatanju turizma znatno je proširio područje i predmet interesa izučavanja turizma na sve sektore privrede i sve prostorne jedinice u kojima se razvija turizam.
Tako je pojava i kasnija primjena marketinga u turizmu, unijela mnogo novog u sferu ekonomskih istraživanja u turizmu. Turizam se s pravom smatra granom koja na najbolji način
osigurava specifičnu ponudu i ekonomsku valorizaciju domaćeg turističkog proizvoda koji čine elementi tradicije i kulture, prirodnog naslijeđa i izgrađene materijalne kulture, te uslužne i proizvodne komponente lokalnih turističkih sadržaja. To je danas brzo rastuća industrija sa rastućim udjelom znanja i visokom dodanom vrijednošću koja doprinosi društvenom blagostanju, rastu GDP-a, zaposlenosti i investicija.