Zlato i njegov značaj za ekonomiju Srbije

UVOD

Još od najstarijih vremena ljudske civilizacije čovek je počeo da se interesuje za pojavu zlata u prirodi. Zlato se nalazi u utrobi zemlje čisto u metalnom obliku, mada su male čestice zlata tako rasute i pomešane sa drugim materijalima da su praktično nevidljive. U prirodi zlato se javlja slobodno kao “samorodno zlato” (vidi sl. 1.), a nalazi se u stenama i šljunku zlatonosnih reka širom sveta. Istorija zlata je ujedno i istorija civilizacije.
Zlatom najbogatija zemlja drevnog sveta smatran je Egipat. U tamošnjim iskopinama naĎeni su mačevi od kremena sa pozlaćenim drškama. Dobijanje zlata se pominje i u najranijim spisima civilizovanog sveta. Opisi procesa drobljenja kvarca i prečišćavanja zlata naĎeni su u egipatskim grobnicama, oko 2500. godine pre nove ere. Isto vaţi i za mapu koja pokazuje oblasti u kojima se vadilo zlato 1350-1330. godine pre nove ere.
Stari Egipćani eksploatisali su zlato iz rudnika u Nubijskoj pustinji. Plinije 77. godine nove ere, opisuje proces amalgamisanja za vaĎenje zlata (vezivanja zlata za ţivu ), a proces kupelacije za prečišćavanje zlata opisan je u drugom veku nove ere (topljenje sa olovom ). Na isti proces se, verovatno, poziva i Jeremija, u Starom zavetu, oko 600. godine pre nove ere.
Pre oko dve i po hiljade godina pojavio se prvi zlatni novac u Lidiji, moćnoj drţavi u zapadnom delu Male Azije. Iz te zemlje tehnika kovanja zlatnika prenešena je u Persiju i Grčku. Uporedo sa novcem, pravljene su ogromne skulpture od zlata. Asirska carica Semiramida bila je poznata po izradi statua boţanstava od zlata. Najgrandioznija je bila statua boginje Ree, teška skoro 250 tona? Čuvene su bile riznice viteškog reda Templara, a najviše zla donelo je blago drevnih američkih naroda Acteka, Inka i Maja, koje su španski osvajači poubijali samo da bi pokupili njihovo zlato. Veliki deo tada opljačkanog zlata danas leţi na dnu Atlantskog okeana, gde je dospelo posle brodoloma ili napada gusara (moţda je zbog toga nastalo verovanje da zlato otimačima donosi prokletstvo). 1974 god. napravljena je procena kojom se došlo do podataka da sva količina obraĎenog zlata u svetu iznosi 77.000 tona. Od te količine u trezorima centralnih banaka raznih zemalja deponovano je oko 36.000 tona; u privatnim sefovima širom sveta 15 – 20.000 tona; u elektronskim i zubarskim proizvodima ugraĎeno je oko 1.000 tona zlata, a na zlatni nakit otpada 10-15.000 tona. TakoĎe, procenjeno je da je tokom napretka ljudske civilizacije do kraja 1973. u svetu bilo proizvedeno ukupno oko 80.950 tona zlata. Godišnja svetska proizvodnja zlata iznosi oko 1000 t.