Faze životnog ciklusa proizvoda

UVOD

Posmatrajući bilo koji proizvod možemo da primetimo da on prolazi kroz više faza u toku svog životnog ciklusa. Isto tako jedan proizvod ne može večno da se zadrži na tržištu i da tokom svog boravka ostvaruje dobre prihode. Neminovno je, da ako doživi uspeh mora da doživi i pad. Iz tog razloga neophodno je postojeće proizvode inovirati raznim načinima da bi se oni što duže zadržali na tržištu.

Proizvod je sve što može biti ponuđeno na tržištu te svojim oblikom i svojim svojstvima zadovoljava određenu potrebu.

Svi proizvodi na tržištu imaju kraći ili duži životni vek. Vreme uvođenja proizvoda na tržište do njegovog isključenja iz proizvodnog programa naziva se životni ciklus proizvoda. Poznavanje životnog ciklusa proizvoda je danas od vitalnog značaja, jer se čitave strategije razvoja proizvoda prave upravo u zavisnosti od toga u kojoj se fazi nalazi postojeći proizvod.

Životni ciklus nekog proizvoda može da traje nekoliko sati (npr. dnevne novine), nekoliko meseci (sezonska odeća), nekoliko godina (video rekorder pre pojave DVD-a) ili nekoliko decenija (Coca Cola).

Prodaja proizvoda prolazi nekoliko specifičnih faza (svaka od njih predstavlja različite izazove, probleme i mogućnosti za prodavca).

Proizvodi zahtevaju različite marketing, finansijske, proizvodne i nabavne strategije ljudskih resursa u svakoj fazi svog životnog ciklusa.

1. KONCEPT ŽIVOTNOG CIKLUSA PROIZVODA

Kocnept “Životni ciklus proizvoda” koristi se u savremenoj privredi kao odličan osnov za razvoj proizvoda i prilagođavanje proizvoda zahtevima potrošača. Ovaj pojam je prilično značajan i za upravljanje preduzećem. Životni ciklus proizvoda omogućava uvid u dinamiku konkurentnosti proizvoda.
Proizvod ima svoj razvojni životni ciklus i životni put, a karakterišu ga:

•    Tehničko tehnološka zrelost koja se odlikuje velikim ulaganjima u istraživanje i razvoj proizvoda, povećanje stabilnosti proizvodnog procesa.
•    Tržišno sazrevanje koje se odlikuje stepenom prihvatanja od strane potrošača.
•    Konkurentsko sazrevanje koje se odlikuje učešćem na tržištu, lojalnošću potrošača i stopom dobiti.
Životni ciklus proizvoda je koncept koji pokušava opisati prodaju, profit, potrošače, konkurenciju i marketinške napore vezane uz proizvod od njegovog pojavljivanja do uklanjanja sa tržišta.

Važnost i zanimljivost kocenpta životnog ciklusa proizilazi iz:

•    Životni ciklus proizvoda danas je kraći u odnosu na prošlost
•    Potrebe za novim proizvodom rastu, dok novi proizvodi traže veća ulaganja
•    Životni ciklus proizvoda omogućava marketing stručnjacima predviđanje promena u ukusima potrošača, konkurenciji itd.
•    Koncept životnog ciklusa proizvoda je važno pomoćno sredstvo u određivanju asortimana koji će se nuditi na tržištu.

Pored one pozitivne strane, potrebno je napomenuti da teorija životnog ciklusa proizvoda  ima i brojne  kritičare. Kritičari smatraju da je određen životni ciklus proizvoda rezultat, a ne uzrok na osnovu kojeg je preduzeće izabralo određenu marketing strategiju. Iz ovoga proizilazi da će se proizvod naći u fazi opadanja ako je preduzeće odabralo takvu marketing strategiju. Oni koji podržavaju teoriju faza životnog ciklusa, smatraju da su najbolje one strategije koje prate faze i tako donose uspeh proizvoda.