Franšizing

Ugovor o franšizingu je neimenovan Ugovor i ne sadrži ga Zakon o oblikacionim odnosima („Službeni list SFRJ“ broj 29/78, 39/85, 45/89, 57/89, „Službeni list SRJ“ broj 31/93) i predstavlja novi pravni institut koji je tvorevina autonomnog poslovnog prava.
2.1 Definicija ugovora
Studija Međunarodnog instituta za unifikaciju privatnog prava ( UNIDROIT ) kaže da postoji više od 30 različitih definicija ovog Ugovora. Mladen Draškić je dao sledeću definiciju Ugovora o franšizingu: „Franšizing Ugovor je trajan Ugovor kojim se zasniva jedan sistem saradnje između samostalnih preduzeća, prema kome je jedno od njih (davalac franšize), uz naplatu naknade, ustupa drugom preduzeću (primaocu franšize) pravo da koristi u svom poslovanju određenu robu ili usluge prvog preduzeća, pod tačno određenim uslovima, da koristi njegovo trgovačko ime, znak, spoljni izgled i druga zaštićena prava, kao i njegova tehnička i poslovna iskustva, uz obavezu druge strane da posluje po sistemu organizacije davaoca franšize, pri čemu davaoc franšize obezbeđuje primaocuz pomoć, savet, školovanje kadrova i vrši odgovarajuću kontrolu“.
Stručnjak u ovoj oblasti Harold Braun definiše ugovor o franšizingu kao „usmeni ili pisani sporazum za određeno ili neodređeno vreme kojim jedno lice ustupa drugom licu da upotrebljava firmu, uslužni znak, ili drugo obeležje, i u okviru koga postoji zajednički interes u plasiranju robe ili usluga na veliko, na malo, u zakup ili na drugi način pod tom licencom“. Sažeta definicija franšizinga data je i u pravilima Međunarodnog udruženja za franšizing. Prema ovoj definiciji to je „Ugovorni odnos između davaoca i primaoca franšize u kojoj davalac nudi ili se obavezuje da održi trajan interes poslovanju primaoca franšize u takvim oblastima kao što su Know-how i obučavanje dok se primalac obavezuje da posle pod zajedničkim poslovnim imenom ili firmom, spoljnim izgledom ili postupkom koji pripada davaocu ili ga on kontroliše, kao i da iz svojih izvora uloži osnovni investicioni kapital u poslovanju“.
2.2 Elementi ugovornog odnosa
Pravni teoretičari i asocijacije učinili su napor da što preciznije definišu ovaj pravni proces, ali čini se da je presuda Francuskih sudova (Viši sud u Bressuireiz 1973. godine i Cour de Paris iz 1978. godine) najbolje je obuhvatila sve elemente ovog ugovornog odnosa: franšizing se definiše kao „metod saradnje između dva ili više privrednih preduzeća, davaoca i primaoca franšizinga kojem davalac franšizinga kao davalac prava isključive upotrebe firme, žiga, oznake porekla proizvoda, simbola i drugih ne registrovanih znakova razlikovanja, proizvoda i usluga, kao i posebnog znanja i iskustva Know-how-a, stavljen na raspolaganje primaocu franšizinga pravo korišćenja, uz određenu naknadu ili ostvarivanje drugih prednosti, skup proizvoda ili usluga, originalnih ili specifikovanih, radi obaveznog ili potpunog iskorišćavanja u skladu sa komercijalnim tehnikama koje je davalac franšizinga isprobao i koje povremeno obnavlja, na ekskluzivan način da bi realizovao najbolji prodor na određenom tržištu i da bi dostigao određeni razvoj privredne delatnosti preduzeća o kome je reč“.