Međunarodni odnosi

MEĐUNARODNI ODNOSI-

Međunarodni odnosi, odnosno međunarodni život je sastavni dio života svakog društva. Nauka o međunarodnim odnosima je, prije svega, deskriptivnog karaktera. Ona donekle pripada vrsti savremene historije naroda i kao takva, ona obuhvata sve oblasti, kao što su ekonomija, trgovina, razmjena proizvodnje, dobara, novca, kao i oblasti politike i kulture. Q. Wright navodi 8 disciplina koji imaju značaj za nauku o međunarodnim odnosima: međunarodno pravo, međunarodni ekonomski odnosi, diplomatska historija, vojna historija, međunarodna politika, međunarodne organizacije, kolonijalna vladavina i vođenje spoljnih poslova. Mnogi autori dodaju: Ratnu vještinu, diplomaciju, političku geografiju, demografiju i dr. Međunarodni odnosi jesu politički odnosi, ali su i ekonomski, komunikacijski, vojni, kulturni i svi ostali odnosi.
Zadatak znanosti o međunarodnim odnosima je jedino utvrđivanje činjenice da stanovita aktivnost izaziva stanovite posljedice, a izbor odgovarajućih mjera i procjena njihova eFEkta ostavlja se političarima koji bi trebali samostalno odlučivati. U savremenim teorijama međunarodnih odnosa smatra se da predmet nauke o međunarodnim odnosima primarno obuvata prirodu i elemente moći država i drugih aktera u međunarodnim odnosima, a posebice «ravnotežu snaga», «kolektivnu bezbjednost», vođenje i sistem odlučivanja o spoljnjoj politici, te činioce koji djeluju na osnovna kretanja u međunarodnim odnosima. S razvojem bihejviorizma i funkcionalizma, predmet proučavanja je ponašanje država u međunarodnim odnosima ili postojanje i funkcionisanje sistema u ovim odnosima.
Bez obzira na različite teorije, bitni ciljevi su očuvanje, opstanak i jačanje moći države. Ekonomska moć je samo jedan od elemenata onoga što čini ukupnu silu, a uz nju se po pravilu veže vojna, politička, ideološka moć, a zadnjih decenija i ono što se zove kulturna hegemonija i akulturalizacija. Jednostavno, globalizam poiman na način neoimperijalizam i svekolike amerikanizacije svijeta.

Osnovni faktori međunarodne politke su sljdeći:
a) Unutrašnji ili domaći faktori su:
1. politički sistem i državni oblik,
2. ekonomski sitem i ekonomski potencijal,
3. vojna moć,
4. kulturna i komunikacijska premoć,
5. supremacija u procesu globalizacije,
6. socijalni sistem i njemu primjereni elementi nadgradnje.
b) Vanjski faktori su:
1. međunarodni sistem ili oficijelno uspostavljen sistem relevantnih međunarodnih faktora,
2. vojna moć u kontekstu raspodjele snaga i diktata koji vrši jedna strana (SAD i NATO), nasuprot teorijama o «bipolarnosti» i «ravnoteži snaga»,
3. međunarodna saradnja i sve izraženija konfliktnost,
4. stanje i potencijal međunarodne ekonomije (deset najrazvijenijih zemalja svijeta) labavih isntitucija prava i moral (nevladine organizacije, humanitarne organizaicje, transnacionalne vjerske i političke organizaicje itd.)
H. Morgenthau kaže da međunarodne odnose kao praktičnu teoriju sačinjavaju upravo najpreća politička pitanja vremena. Takva praktična teorija prema njemu počivala je na tri temeljne pretpostavke:
1. Države-nacije, odnosno oni koji donose političke odluke u tim državama, predstavljaju najvažnije katere za razumijevanje međunarodnih odnosa;
2. Postoji oštra razlika između domaće politike i međunarodne politike;
3. Međunarodni odnosi predstavljaju borbu za moć imir. Razumijevanje kako se i na koji način takva borba odvija te sugeriranje modusa za reguliranje tog procesa predstavlja smisao ove discipline – sva istraživanja koja u najmanju ruku nisu indirektno vezana za tu svrhu su trivijalnog karaktera.
Bitan zadatak međunarodnih odnosa jeste da se u turbulentnoj dinamici svjetskih kretanja, koja su po prirodi brza, često iznenađujuća, kritički osmisle sve osnovne kategorije, zakonitosti i tendencije, koje teorijski i pragmatski politički usmjeravaju ukupni društveni razvoj, jasno definiraju osnovne činioce uz koje se taj razvoj ostvaruje (subjekti međunarodnih odnosa).