Međunarodno kretanje kapitala sa osvrtom na Crnu Goru

Međunarodno kretanje kapitala
(sa osvrtom na Crnu Goru)
Nosioci međunarodnog kretanja javnog kapitala su prvenstveno države, tačnije njihove vlade, koje menusobno razmjenjuju kapital, a sve značajnije su međunarodne finansijske organizacije od kojih države pozajmljuju kapital, koji obično vraćaju popovoljnijim uslovima od tržišnih.
Najznačajnije menunarodne finansijske organizacije su: Menunarodna Banka za Obnovu i Razvoj – IBRD, Menunarodno Udruženje za Razvoj – IDA, Evropska Investiciona Banka – EIB, Evropska Banka za Obnovu i Razvoj – EBRD.
Crna Gora kao mala država nema kapaciteta da bude među vodećim zemljama koje pozajmljuju ili plasiraju kapital u inostranstvo. Menutim, u poslednjih nekoliko godina, kada je bio evidentan i rast u svjetskoj ekonomiji, naročito u 2007. godini, Crna Gora je privukla velike iznose stranih direktnih investicija i zainteresovanost međunarodnih finansijskih organizacija da kreditiraju razvojne projekte.
Pod međunarodnim kretanjem kapitala podrazumijeva se transfer realnih i finansijskih sredstava izmenu subjekata iz različitih zemalja sa odloženim kontratransferom za odreneni vremenski period, a u cilju ostvarivanja odrenenih ekonomskih i političkih interesa učesnika u tom transferu.
Nijedna savremena privreda ne može se izolovati od potrebe da izvozi i uvozi kapital, bez obzira na to da li, ima neto suficit ili neto deficit u kapitalu, tako da je kretanje kapitala izmenu zemalja dvosmjerno. U jednom slučaju subjekti određene zemlje pojavljuju kao davaoci, a drugi kao korisnici kapitala.
Najveći dio menunarodnog kretanja kapitala odvija se izmenu razvijenih zemalja, odnosno subjekata ovih zemalja, koji su glavni davaoci i korisnici kapitala u svjetskim razmjerama. Privrede u razvoju ( zemlje u razvoju i zemlje u tranziciji ) se kao grupacija uglavnom pojavljuju kao korisnici kapitala, a mnogo manje kao davaoci kapitala, mada
se neke od njih, u poslednje vrijeme, u odrenenoj mjeri, pojavljuju kao relativno značajni davaoci kapitala.
Kretanje kapitala izmenu subjekata različitih zemalja vrši se u raznim oblicima od kojih su dva osnovna:

1. međunarodno kretanje javnog kapitala
2. međunarodno kretanje privatnog kapitala

Privatni kapital (pojedinci, private kompanije, komercijalne banke) kreće se prvenstveno u obliku direktnih investicija, portfolio investicija, kao i u formi kredita i depozita.Javni kapital (državni budžet i centralne i državne banke) kreće se prvenstveno u obliku bilateralnih zajmova i kredita, portfolio investicija i u formi bespovratne ekonomske pomoći. Posebna vrsta javnog kapitala su zajmovi međunarodnih organizacija, kao sto su: IBRD, IMF,IDA, EBRD, IFC i dr. institucije sa sličnim profilom angažovanja.

Oblici međunarodnog kretanja kapitala

Glavni investitori međunarodnog kapitala su multinacionalne kompanije. Međunarodno kretanje kapitala utiče na privredni rast, promjenu privredne strukture, platni bilans, zaposlenost i privrednu stabilnost pojedinačnih zemalja. Iz tog razloga međunarodno kretanje kapitala je jedan od osnovnih generatora iakceleratora globalizacije. Dakle, u teoriji postoje tri osnovna oblika međunarodnog kretanja kapitala i to:

1.Međunarodno kretanje zajmovnog kapitala
2.Portfolio investicije
3.Direktne strane investicije.