Organizacija i primjena priblemske nastve u trećem razredu osnovne škole

Organizacija i primjena priblemske nastve u trećem razredu osnovne škole
UVOD

Odnos škole i društva star je koliko i samo društvo. Škola danas postoji u svim kulturama i civilizacijama i gotovo da nema osobe koja se na neki način nije susrela sa školom. Problem škole ( njenog određenja i njenih funkcija, sadržaja, metoda rada i drugih aspekata) je (pra)stari problem i gotovo da nema perioda u razvoju civilizacije u kojem nije proučavana škola. Ako se osvrnemo i pogledamo daleko u našu prošlost, videćemo da se pojava vaspitanja i obrazovanja vezuje za period pojave samog čovjeka. Razvojni put čovjeka i njegovog društva od njegovog nastanka pa sve do danas, u korak je praćen razvojem vaspitanja i obrazovanja.

Kroz različite periode čovjekovog postojanja mijenjale su se potrebe čovjeka, a zajedno sa njima i škole kao najvažnija društvena institucija. Okrećući se istoriji i tradiciji škole, čovjek je uočavao sve njene prednosti i nedostatke. Sa nedostacima u vaspitanju i obrazovanju čovjek se nije mirio, već je nasojao da ih na sve moguće načine prevaziđe. Otuda su se rađale mnoge progresivne ideje koje su stvorile naprednije i humanije škole, a istovremeno i naprednije i humanije ljude.

Živimo u 21. vijeku, a nastava još nije dostigla potreban kvalitet. Fleksibilna organizacija nastave, subjektska pozicija učenika i kreativan rad učenika i nastavnika izostaju, a psihofizičke mogućnosti, interesovannja, stavovi i potrebe učenika se zanemaruju. Savremena nastava, pored ostalog, rješenje ovih problema pronalazi u problemskoj nastavi. Problemska nastava ne može ukoniti sve nedostatke i riješiti sve probleme klasične nestave, ali predstavlja korak naprijed i podiže kvalitet nastave na veći nivo. Na časovima problemske nastave učenik je intelektualno, fizički i emocionalno aktivan i često situaciji da samostalno koristi različite izvore znanja, da samostalno posmatra, analizira, komparira, sintezira, zaključuje, uopštava. Nedovoljna samostalna aktivnost, koja karakteriše tradicionalnu školu, uslovljava usporeni razvoj učenika u svim komponentama njegove ličnosti. Zato problemska nastava potencira samostalni rad učenika i maksimalnu angažovanost u procesu učenja i savladavanja predviđenih nastavnih sadržaja

1.    POJMOVNO ODREĐENJE PROBLEMSKE NASTAVE

Od tri tipa nastave – predavačkog, objašnjivačkog, istraživačkog, opštem, naročito intelektualnom razvoju učenika, ubedljivo najviše doprinosi istraživački. U savremenoj didaktici se sve više i upornije zahtijeva da nastava ima istraživacki karakter. Ključni zadatak škole je da učeniči shvate nastavni sadržaj toliko da znanja mogu samostalno primijeniti u potpuno novim okolnostima. Time se najviše razvija njihovo stvaralačko mišljenje što je glavni cilj problemske nastave. Različiti autori su različito definisali problemsku nastavu, ali se u suštini, svi slažu. Rješavanje problema je stvaralačka aktivnost, i u susretu sa posebnim zahtjevima, traži pronalaženje novih rješenja.

Američki psiholog Ganje smatra da su “problemi vrhunski tip učenja u hijararhiji koja se kreće od najjednostavnijeg uslovljavanja, preko učenja pojmova i načela do samog rješavanja problema”, što ukazuje na kontinuirano učenje. To je tip nastave u kome učenici, samostalnim istraživanjem i rješavanjem problema, razvijaju stvaralačko mišljenje. Organizacija i nastavni postupci se tako biraju da maksimalno podstiču i održavaju misaonu aktivnost učenika i doprinose razvoju njihovih mentalnih sposobnosti. Rješavanje problema predstavlja najviši oblik učenja. Suštinu nastave putem rješavanja problema čine protivrječnosti između onoga što je poznato i onoga što nije poznato, što treba otkriti rješavanjem problema. Problemska nastava prožeta je zadacima u kojima dominiraju teškoce, prepreke, problemi i drugo.