Poremećaji ličnosti

Uvod

Medicina i pravo

Medicina i Pravo imaju dugu uporednu istoriju, čiji tokovi su kongruentni sa usponom čovekovih institucija i dostignutih nivoa civilizacije i kulture. Istorija medicine nije samo istorija velikih otkrića i dostignuća pojedinih ličnosti, već dugotrajno proučavanje manifestacija, uzroka i posledica bolesti i povreda kao i pronalaženje sredstava za uspešno sprečavanje i lečenje. U osnovi, to se može definisati kao proces razumevanja same prirode i otkrivanja puteva preko kojih se tim lekar–pacijent može uspešno boriti sa prirodnim fenomenima. Pravo, sa druge strane, potiče iz ljudskog iskustva i ima za cilj održavanje mira i reda u zajednici ljudi, a moderni pravni sistemi kao civilizacijsko dostignuće ističu i zaštitu ljudskih prava, jednakosti ljudi kao i zaštitu planetarnih resursa putem konvencija, povelja, deklaracija i drugih instrumenata međunarodnog prava.

Posmatrano na opštem planu, obe ove, na nauci zasnovane discipline, odlikuje posvećenost čoveku kao kompleksnom biću, zaštitom zdravlja, odnosno prava pojedinca, ali i zdravlja i prava zajednice. Na konkretnom planu delovanja u postizanju globalnih ciljeva, između obe discipline postoje značajne razlike:

1. Tim lekar–pacijent u borbi je sa prirodom, dok se u pravnom sistemu rešava sukob između ličnosti, odnosno osobe ili osoba sa institucijama društva.

2. Ovakve relacije proizilaze iz stava: ljudi (čovek) slede Medicinu, a Pravo vodi ljude. Faktor dobrovoljnosti odlikuje relaciju lekar–pacijent, a u drugom slučaju, ljudi (čovek) moraju slediti Pravo (princip obaveznosti).

3. Na relaciji uzrok–posledica javlja se značajna razlika u samoj semantici. Sličnost je to da se u obe discipline, u praksi koristi aktuelna a ne faktuelna uzročnost (naročito ne uzročnost tumačena sa pozicija holističke filozofije). Pravna nauka u praksi razmatranja uzročnoposledičnih veza (proces kauzacije) više upotrebljava nematerijalne fenomene (rezultati različitih neuropsihičkih stanja), koje medicinska nauka, kroz istraživanja, tek pokušava da objasni. Kauzacija u pravnoj nauci startuje sa poentom: „da nije bilo takve aktivnosti (optuženog), ne bi nastala neka konkretna povreda na oštećenom“ (but-for kauzacija anglo-saksonskih autora). Prenaglašena pojednostavljenost ovakve logike nužno je dovela do primene složenijeg posmatranja lanca uzročno-posledičnih veza u pravnoj teoriji i praksi, što je rezultovalo uvođenjem pojmova teorija proksimiteta i teorija rizika. Proksimativni uzrok referisan je kao najvažniji i najbliži (u medicini bi bio nazvan osnovni) u lancu događaja koji su proizveli utvrđenu posledicu – povredu ili smrt. Na neki način, u primeni ovog principa „isecaju se“ najvažnije karike iz lanca uzročnosti, i ocenjuju kao proksimativne u odnosu na posledicu, da bi se na kraju zaključilo da postoji direktna uzročna veza. Očigledno je da se ovde radi o primeni pseudomatematičke operacije, te se često dodaju, pa čak i matematički izvode, pojmovi i formule iz teorije verovatnoće.