Porez na dodanu vrijednost

UVOD

Porez na dodatu vrijednost (PDV) je oblik opšteg poreza na promet, koji se obračunava i plaća u svim fazama proizvodnog i prometnog ciklusa, ali tako da se u svakoj fazi oporezuje samo iznos dodate vrijednosti koja se ostvaruje u toj fazi proizvodnog ili prometnog ciklusa.
Ideja o oporezivanju prometa proizvoda primjenom PDV-a, prvi put se pojavila 1920 godine u Njemačkoj. Francuska je prva uvela PDV 1949 godine, i to samo za oporezivanje prometa proizvoda a 1954 godine, taj oblik je promijenjen u potrošni oblik PDV-a. Postepeno su sve zemlje Evropske Unije ugradile PDV u svoj poreski sistem. Danas se primjenjuje u više od 120 zemalja svijeta, u kojima živi oko 70 % svjetskog stanovništva uključujući i sve zemlje Evrope ali izuzev SAD.
Porez na dodatu vrijednost je svefazni neto porez na promet koji sprečava kumuliranje oporezivanja i koji pogađa krajnju potrošnju finalnih dobara i usluga u zemlji potrošnje. Dominantni oblik poreza na dodatu vrijednost je potrošni tip, te kao takav obezbjeđuje da se oslobode od oporezivanja nabavke stalnih i obrtnih sredstava i kao takav favorizuje investiranje i tehnološki napredak. Primjenom principa zemlje odredišta, kao zemlje nastanka, gdje je uvoz oporezovan a izvoz oslobođen, porez na dodatu vrijednost eliminiše dvostruko oporezivanje i tako poštuje i uvažava poreski sistem zemlje uvoznice.
U finansijskim krugovima je poznat stav da poreski objekat čine: prihodi, odnosno dohodak kao zbir svih neto prihoda, zatim, imovina i potrošnja. Porezi na potrošnju su porezi koji se plaćaju pri kupovini finalnih dobara i usluga u zemlji potrošnje. Oni su uvijek posredni porezi koji indirektno pogađaju poresku snagu koja se manifestuje u radnjama trošenja i upotrebe ličnog dohotka i imovine. Njuhove prednosti su: elastičnost, izdašnost, niski troškovi naplate, veća ugodnost i skoro nikakav otpor pri plaćanju. Nedostatci su sljedeči: regresivnost i izražen inflatorni potencijal.