Privredni sistem i ekonomska politika

1. Privredni sistem-pojam i značaj:
Privredni sistem je skup mehanizama i insitucija za donošenje i implementaciju odluka koje se tiču proizvodnje, raspodele, razmene i potrošnje u jednoj zemljiu određenom vremenskom periodu. Privredni sistem se određuje kao način na koji se društvo organizuje, da na osnovu: primarnih faktora proizvodnje (prirodni, ljudski, proizvodni resursi, veličina zemlje i geografski položaj i dostignuti stepen društveno-ekonomske razvijenosti), ključnih socijalno-istorijskih faktora (stanovništvo, kultura i etički sistem vrednosti) i međusobno povezanih aktivnih elemenata: oblika svojine, tipova radnih odnosa, načini upravljanja, odgovori na ključna pitanja: šta, kako, gde, kada i za koga proizvoditi?

 
2. Primarni faktori (činioci) proizvodnje
Su osnovni elementi bez kojih se ne može obavljati proces proizvodnje. To su: prirodni resursi (zemlja), ljudski resursi (rad), proizvodni resursi (kapital), veličina zemlje i geografski položaj i dostignuti stepen društveno-ekonomske razvijenosti. Prirodne resurse je stvorila priroda i dele se na: obnovljive resurse, mineralne resurse i klimu. Ljudski resursi su radno stanovništvo sa svojim znanjem i iskustvom, i označavaju se kao rad. Proizvodni resursi se označavaju kao kapital i obuhvataju: deo proizvedenog društvenog bogatstva koji se zajednički označava kao proizvodni kapital i preduzetnici, odnosno pojedinci ili organizovane grupe pojedinaca koji se označavaju kao humani kapital. Ekonomska valorizacija zavisi i od veličinenjene teritorije, geografskog položaja, broja stanovnika i stepena privredne razvijenosti.  Zemlja koja ima intenzivniju proizvodnju, razvijenu infrastrukturu i visoku kupovnu moć stanovništva je ekonomski snažnija
od površinski prostranije zemlje s brojnijim stanovništvom, ali sa nerazvijenom infrastrukturom i malom kupovnom moći.

 
3.  Pojam i uloga “institucija” u nauci o privrednom sistemu i ekonomskoj politici.
Određuje se kao relativno trajni i pravni regulisani odnosi između ljudi koji imaju za cilj da obezbede vršenje neke delatnosti, zbog čega se formira organizacija. Postoje: privredne organizacije u kojima se obavljaju proizvodnja, transport, promet, posredovanja, obuhvataju: firme, korporacije, državna preduzeća, organizacije udruženog rada, kooperative, farme, radnje. Državne i društvene organizacije su element privrednog sistema za globalno regulisanje privrednih kretanja i makroekonomsko planiranje i koordinaciju. Društveno-političke organizacije su partije, sindikati, udruženja, tj. one su institucije ukupnog društvenog, odnosno, političkog sistema preko kojih društvene grupe i slojevi vrše uticaj na izbor smera i intenziteta privrednog razvoja, metode uređivanja radnih odnosa, način upravljanja i izbor ciljeva i prioriteta.
Domaćinstva su najmanja institucionalna jedinica (proizvođačka, potrošačka i mešovita).