Protestantska etika i duh kapitalizma

Protestantska etika i duh kapitalizma

Maks Veber , u svom delu “Protestantska etika i duh kapitalizma” ,objavljenom 1905. god.,daje naučnu analizu uzroka i posledica koje su omogućile protestantizam i koje su ostvarile mogućnost pojavljivanja fenomena modernog čovjeka- kapitalizam. Veza izmedju protestantske etike života i nastanka kapitalizma glavna je tema ove Veberove knjige.Po Veberovom misljenju,kapitalistički privredni poredak ima duboke korene u religioznoj oblasti. Presudnu ulogu u stvaranju preduslova koji su omogucili uspostavljanje kapitalistickog nacina proizvodnje odigrao je religiozni pokret reformacije u 16.i 17. vijeku ,tzv. Asketski protestantizam.
Maks Veber  rođen je 21. aprila1864u Minhenu,a umro 14. jun 1920godine.Bio jenemačkipravnik, ekonomista, istoričar, sociolog i političar, koji je značajno uticao na socijalnu teoriju i istraživanja, a posebno na sociologiju kao zasebnu disciplinu.Njegova najveća dela se bave racionalizacijom i birokratizacijom u vreme ekspanzije kapitalizma i širenja modernosti.Veber je, zajedno sa svojim kolegom Georgom Zimelom, jedna od ključnih figura zaslužnih za uspostavljanje metodološkog antipozitivizma, koji sociologiju posmatra kao neempiricističko polje istraživanja u kojem društveno delanje treba proučavati interpretativnim metodama zasnovanim na razumevanju značenja i svrhe koju pojedinac pridaje svom delanju. Maksa Vebera obično navode, zajedno saEmilom Dirkemom i Karlom Marksom, kao jednog od tri glavna utemeljivača moderne društvene nauke i opisuju ga kao najznačajnijeg klasičnog mislioca u društvenim naukama. Smatraju ga još i utemeljivačem teorije birokratske organizacije, koja predstavlja preteču savremenih teorija društvene organizacije.Statistika zanimanja u verskom pogledu mešovite zemlje pokazala je pojavu o kojoj se u katoličkom društvu u to vreme živo  raspravljalo: vise nego pretežno protestantski karakter klase kapitalista i industrijalaca ,kao i viših,stručno obrazovanih slojeva radničke klase. Analizirajuci uslove koji su mogli stvoriti pogodnu klimu za nastanak kapitalizma, Veber je utvrdio dapostoji povezanost između konfesionalne pripadnosti i razvoja nekog mesta na ekonomskom planu.Reformacija po Veberovom misljenju nije značila potpuno uklanjanje crkvene vlasti iz života,vec zamenjivanje jednog krajnje komotnog-čisto formalnog oblika vlasti drugim. Dakle ne previše,nego premalo crkvenoverske vladavine nad životom,je bilo ono sto su reformatori najstrozije osuđivali.Jače učešće protestanata u posedu kapitala na rukovodećim položajima se delimično može posmatrati kao posledica njihovog boljeg imovinskog stanja ,ali takođe i niza drugih pojava. Tu spada,izmeđuostalog i evidentna razlika u karakteru školovanja. Vaspitanjem usađene duhovne odlike,i naročito pravac obrazovanja koji je uslovljen religioznom atmosferom roditeljskog doma,odredili su izbor poziva i dalju sudbinu pojedinca. Protestanti su pokazivali specifičnu sklonost ka ekonomskom  racionalizamu,koji se kod katolika nije zapažao. Naime,postotak maturanata,koji su po religioznom opredeljenju katolici, i koji dolaze iz ‘viših’ skola  jasno zaostaje za procentom protestanata. Samim tim i učestvovanje katolika u kapitalističkoj privredi biva neznatno.