Razvoj ruralnog turizma

UVOD

Ruralna ekonomija treba da predstavlja integralnu, teritorijalno zaokruženu, seosku privredu koju čini skup brojnih međusobno povezanih djelatnosti. Nove potrebe za život, nove navike, novi pogledi na svijet i društveni život sve više prisiljavaju stanovnike ruralnih područja na nove oblike života i rada. Danas se bilježi potpuno autonomni proces ruralnog razvoja, međutim, on se može ocijeniti kao neprimjeren, relativno stihijski – bez reda, koji ukoliko se ne bude svjesno koordinirao, predstavlja ograničenje za brži i kvalitetniji ukupni razvoj. Također, on postaje i izvor neracionalnog korištenja za sada još uvijek relativno limitiranog resursa – stanovnika ruralnih područja. Na taj način su sve više ugrožena područja vosokovrijedna zbog svojih prirodnih ljepota, kulturno-istorijskiog naslijeđa, jedinstvenih fizičkih i drugih karakteristika. U tom smislu se posebno postavlja pitanje kvaliteta života na selu i njegovog pandama ruralnog siromaštva, problema intenzivnijeg privređivanja, i s druge strane, očuvanja životne sredine kao potencijalno atraktivnih karakteristika ekonomske valorizacije ruralni područja.
Ruralni turizam, kao značajan element održivog turistiĉkog, ekonomskog i socijalnog razvoja ruralnih područja, nailazi na sve veće razvojne, marketinške, menadžerske i ekonomske poteškoće u svom razvoju, dok se istovremeno na strani turistiĉke potražnje iskazuje sve značajniji interes za ovakvim oblikom turizma. Razvojna rješenja treba tražiti u implementaciji adekvatnog modela upravljanja ovim, vrlo osjetljivim područjem društvenog i ekonomskog razvoja te njegovom kvalitetnom operacionalizacijom na svim nivoima. Pri tome je nužno umrežavanje, kako privrednih subjekata, prvenstveno agroturističkih domaćinstava međusobno, tako i s drugim segementima i interesnim skupinama u segmentu ruralnog turizma i uopšte ruralnog razvoja regionalne zajednice. Ovaj rad ukazuje na osnovne probleme u području strateškog razvoja ruralnog turizma, a ujedno predstavlja i pokušaj da se prikažu smjernice na koji način donijeti strateški plan njegovog razvoja, uspješno ga implementirati i pratiti njegovu realizaciju.

Primjer Bosne i Hercegovine, kao turističke zemlje sa značajnim potencijalima za razvoj ruralnog turizma u praktično svim njenim regijama – slično kao što je to slučaj i u drugim receptivnim zemljama – “izbacio je na površinu” sve probleme i poteškoće na koje nailazi receptivna zajednica pokušavajući razviti ruralni turizam.

Takvi se problemi i poteškoće odnose prije svega na slabu ekonomsku snagu porodičnih poljoprivrednih gazdinstava, kojima je–u kombinovanoj (nepovoljnoj) ekonomiji paralelnog bavljenja poljoprivredom i turizmom–vrlo teško, gotovo nemoguće, postići pozitivan finansijski učinak. Nadalje, pojavljuje se problem nedovoljnih i/ili neadekvatnih finansijskih podsticaja od strane javnog sektora, neprepoznavanje ruralnog turizma kao oblika turizma koji dodaje vrijednost turističkoj destinaciji, nepostojanje ekspertize u malim porodičnim gazdinstvima, donose se neadekvatni zakoni koji tretiraju problematiku ruralnog turizma, prisutna je vrlo loša ili neadekvatna marketinška aktivnost objedinjenih poslovnih jedinica (porodičnih seoskih gazdinstava u ruralnom turizmu) i slično.

Ozbiljnijeg pristupa rješavanju problema ruralnog razvoja u BiH još nema. Iako u usvojenim strateškim dokumentima razvoja poljoprivrede oba BiH entiteta ruralni razvoj zauzima značajno mjesto i okvirno sadrži čitav niz mjera prilagođenih onima koje tretira i drugi stub ZAP-a EU, izdvajanja sredstava za njihovu implementaciju su više nego skromna. S druge strane, prihvaćeni sporazum o slobodnoj trgovini CEFTA kao i aspiracija ka priključenju EU ne dozvoljavaju BiH razvoj klasičnog agrarno-protekcionističkog sistema. Imajući ovo u vidu, za BiH kao potencijalnog kandidata za članstvo u EU, nameće se potreba da u budućim izdvajanjima za podršku poljoprivredi značajan naglasak bude na podršku mjerama ruralnog razvoja.

Ruralna područja Bosne i Hercegovine karakteriše visok nivo diferenciranosti prirodnih, ekonomskih, socijalnih, infrastrukturnih i drugih uslova za razvoj prije svega poljoprivrede, ali i ostalih privrednih aktivnosti. Ruralna područja obuhvataju 88,9% (45.547,5 km2) teritorije BiH i u njima živi 70,4% (2,37 miliona) ukupnog stanovništva, te s toga razvoj ovih područja predstavlja važan segment cjelokupnog razvoja zemlje.

U ovom seminarskom radu sam obuhvatio pojam ruralnog turizma u Bosni i Hercegovini, razvoj ruralnog turizma u BiH ali i uopšte pojma ruralnog turizma i sve ono što doprinosi razvoju ove grane turizma. Takođe sam u seminarskom radu izveo rezultate anketa koje sam obradio u opštini Vlasenica.