Tumačenje dječijih crteža

UVOD

Zmija boa koja vari slona je od 1943. godine, kada je izašla knjiga Mali princ, širom svijeta prihvaćen simbol za fantastičan svijet dječije mašte. Mali princ je na ovoj slici upotrijebio jedan jednostavan oblik, koji podsjeća na šešir, da bi iskazao neku svoju misao, svoju ideju o fiktivnom događaju i da bi potkrijepio svoje misli vizuelnim dokazom.
Možda nikada ne bi pogodili šta se tačno nalazi na ovom crtežu da nam Mali princ nije objasnio.
Šta dijete crta, šta znači to što dijete nacrta i zašto to crta?
Crtanje i slikanje spadaju u osnovne oblike izražavanja dječije ličnosti. Zbog toga su posebno interesantni za one koji žele da bolje upoznaju dijete i njegov duševni razvoj. Dijete često u crtežu izražava ono što ne umije da kaže usmeno ili ga u tome ometa okolina. Zato je dječiji crtež značajno sredstvo za izražavanje i oslobađanje dječijih potreba i misli.
Često je teško objasniti dječiji crtež, jer odrasli u to objašnjenje unose svoje, dakle, subjektivne elemente. Početkom 20. vijeka je problem tumačenja dječijih crteža podstakao mnoge pedagoge, psihologe, pedijatre i likovne umjetnike da izučavaju specifičnosti kod dječijeg likovnog izražavanja koje bi bile u vezi sa ličnošću malog umjetnika, njegovim uzrastom i nivou razvoja uopšte.

1.    PSIHOLOGIJA I UMJETNOST

Psihologija je od davnina prisutna u samoj srži umjetnosti. Ona je prisutna od ideje za djelo, preko motivacije za pristupanje radu, samom radu, izboru materijala, završetka rada, pa do prezentovanja djela drugima. Ona zalazi u fiktivne prostore i izvlači iz njih realnog kreatora tih istih prostora.
Psihologija kao polje tumačenja umjetnosti javlja se mnogo prije pokušaja u eksperimentalnoj psihologiji – to je prosto oblast koja se teško može izbjeći. Ljudi veoma različitih profesionalnih orijentacija davali su psihološka objašnjenja fenomenu umjetnosti.
Davno je Pitagora (oko 6. vijeka p. n. e.) smatrao da je doživljaj lijepog stvar čula i posljedica usmjeravanja naše percepcije na naročit način. Platon je rekao da čula opažaju samo lijepo stvari, a duša lijepo ideje, dok Đovani Vinčenco Gravina naglašava opijenost koju stvara umjetnost u čovjeku. Tu, po njemu, iracionalno nadvladava razum, pa je umjetnost bliska ludilu. Džordž Santajana smatra da je hedonistički ton ona osnovna emocija iz koje se gradi doživljaj umjetnosti, a Bendeto Kroče kaže da je riječ o specifičnom arhaičnom saznanju, Konrad Lange – o iluziji, Robert Fišer da se umjetnost svodi na empatiju – projekciju ljudskih osjećanja na objekte, Lav Tolstoj da je to prenošenje uzvišenih osjećanja sa jednog čovjeka na drugog, i tako dalje.