Upravni akti i upravne radnje

Uvod

Tema ovog seminarskog rada je “upravni akt”. Dakle, može se reći da je suština ove teme suština i upravnog prava. Pokušavajući da objasnimo temu posredno ćemo objasniti i osnovne pojmove upravnog prava. Upravno pravo (engl. administrative law) je grana prava koja uređuje upravnu djelatnost tj. ukupnost svih (autoritativnih i neautoritativnih) aktivnosti uprave kojima uprava neposredno izvršava svakodnevne zadatke i poslove ostvarujući svoju socijalnu funkciju, a čini je sistem pravnih normi koje uređuju organizaciju uprave i javnih službi, upravni postupak, obim i sadržinu upravne djelatnosti – obavljanje upravnih poslova, donošenje pravnih odluka uprave, vršenje materijalnih radnji i kontrolu uprave .
Koncepcija rada će izgledati ovako. U prvom dijelu rada biće pojašnjeni osnovni upravno – pravni odnosi, zatim će se govoriti o upravnom aktu i vrstama upravnog akta, te na kraju o upravnim radnjama. Metode kojima ćemo se služiti prilikom izrade seminarskog rada su: prvenstveno deskriptivni metod, zatim metodi analize i sinteze, te komparativni metod.
 

 
1.    Upravno – pravni odnosi

Poslove državne uprave obavljaju ministarstva, organi uprave u sastavu ministarstva (uprave, inspektori, direkcija),  ali se mogu obrazovati i posebne organizacije (sekretirijati, javne agencije, zavodi, centri) i javne službe (javne ustanove, javna preduzeća) i drugi oblici organizovanja kojima se ostvaruju prava i potrebe građana i pravnih lica.
U upravljanju svoje djelatnosti, država donosi upravne propise kojima propisuje opšte pravilo za neodređen broj slučajeva i lica, zatim upravne akte kojima uprava propisuje posebna pravila za konkretan slučaj i određeno lice, sklapa upravne ugovore i čini upravne radnje kojima uprava pruža građanima javne usluge (vođenje evodencije, davane uvjerenja, itd.)
Upravno-pravni odnos predstavlja takav odnos u koji na autoritativan način stupaju javni organi sa pojedincima, pravnim licima i drugim strankama. Jedna strana u upravno-pravnom odnosu je uvijek javni organ, upravni organ, drugi državni organ ili institucija koja vrši javna ovlaštenja. Dakle, upravno-pravnog odnosa nema između dva građanina ili privredna društva koji ne vrše javna ovlaštenja. Upravno-pravni odnos se ne zasniva putem sporazuma subjekata koji u njemu učestvuju, nego na osnovu jednostrane jače volje upravnog organa, kao jednog obaveznog učesnika u upravno-pravnom odnosu.
Da bi nastao upravno-pravni odnos nije potrebna saglasnost oba učesnika u odnosu, a to znači da se upravno-pravni odnos zasniva protiv volje drugog učesnika u odnosu. Upravno-pravni odnosi nastaju najčešće na osnovu upravnog akta, tj. akta koji sadrži konkretnu autoritativnu odluku javnog organa. Sa izuzetkom, upravni odnos može nastatina osnovu neke pravne činjenice i šutnjom uprave. Prema tome, upravni odnos nastaje donošenjem upravnog akta.