Uvod u petrografiju i minerologiju

1.Uvod u petrografiju i minerologiju
Minerologija je nauka o mineralima koja proučava njihov oblik, unutrašnju građu, fizička svojstva, postanak i metode određivanja i kriterijume klasifikacije.

Minerali su čvrste homogene anorganske materije koje se odlikuju stalnim hemijskim sastavom, fizičkim osobinama i kristalnom strukturom.

Sa obzirom na svoje materijalne odlike i industrijsku primjenu, mineralne sirovine se dijele na metalične, nemetalične i energetske. A, petrogeni minerali su oni koji izgrađuju stijene.

Minerologija se dijeli na opštu i specijalnu.
Opšta minerologija se bavi opštim svojstvima minerala kao što su:

•     kristalografija – proučava oblike i strukturu minerala
•     mineralna hemija – proučava hemijske sastave minerala
•     mineralna fizika – ispitivanje fizičkih osobina minerala
•     minerogenija – bavi se proučavanjem postanka minerala i njihovih promjena koje nastaju u prirodi

Specijalna mineralogija proučava svojstva svake mineralne vrste posebno i na osnovu njih vrši klasifikaciju na:
    fiziografiju minerala – bavi se proučavanjem svojstava i prirode pojedinih mineralnih vrsta
    sistematika minerala – koja obuhvata svrstavanje mineralnih vrsta u pojedine odjeljke na osnovu određenih fiziografskih principa

Mineralna tijela koja se javljaju kao osnovne individualne komponente zemljine kore nazivaju se mineralima, a više složene zajednice minerala nazivamo mineralnim agregatima.
Minerali su homogeni sastavni dijelovi zemljine kore koji posjeduju pravilnu unutrašnju građu ili pokazuju tendenciju da tu građu ostvare..

Stijene su izgrađene od minerala, a prema sadržaju minerala stijene mogu biti monomineralne(mermer, krečnjak)  i polimineralne(granit).

1.1. POJAVLJIVANJE MINERALA U PRIRODI
Amorfni minerali se razlikuju od kristalizovanih minerala po nedostatku pravilne strukture. Neki amorfni minerali su: opal, limonit, getit.
Koloidi i koloidni minerali razlikuju se od amorfnog stanja u veličini čestice.
Kristalizovani minerali postaju kristalizacijom tečnosti, deponovanjem kristala na zidovima pukotina iz gasova i para. Idiomorfni kristali u  minerali koji nemaju dovoljno prostora da se u potpunosti kristalizuju.
Habitus kristala, odnosno njegov izgled  zavisi od spoljnih uticaja tokom kristalizacije.

1.2. GENEZA MINERALA
Najveći dio minerala vezan je za magmu i njeno dejstvo. Opadanjem temperature postaju magmatski, pneumatolitski i hidrotermalni minerali.

Magmatski ili pirogeni minerali postaju kristalizacijom magme iz silikatnog rastopa koji potiče iz unutrašnjosti zemlje. Kod stvaranja magmatskih minerala najveći uticaj ima sastav rastopa magme, dubina na kojoj se vrši kristalizacija, zatim dejstvo pritiska i temperature. Bitni minerali magmatskih stijena su: kvarc, feldspati, pirokseni, amfiboli, liskuni i olivin.

Pneumatolitski minerali nastaju pri kraju pematitske fate, poslije očvršćavanja preostalih teško isparljivih sastojaka magme.
Pneumatolitskim procesosom nastaju kristali ogromnih dimenzija kao što su: turmalin, topaz, bril, liskuni, fluoriti.