Vode opštine Novog Pazara i njihova zagađenost

Uvod

Od svog nastanka Novi Pazar se nalazio na važnim karavanskim drumovima zbog čega se brzo razvijao, naročito tokom XVI i XVII veka kada je bio jedan od najvažnijih zanatsko – trgovačkih gradova na Balkanu. Tokom austro-turskog rata, 1689. godine, ovaj grad je spaljen i pretvoren u prah i pepeo. Slicnu sudbinu je doživeo u Drugom svetskom ratu kada je u nekoliko navrata bombardovan i znatno porušen. Nakon oslobođenja, krajem novembra 1944. godine, imao je svega 10.000 žitelja i bio je ekonomski i kulturno nerazvijen.

Opština Novi Pazar nije bogata rudarsko-geološkim sirovinama, iako izvesnih kolicina mineralnih i energetskih resursa ima. Radi se o identifikovanim rezervama magnezita, hroma, ukrasnog kamena i nekih obojenih metala. Rezerve uglja postoje u basenu Štavalj, a eksploatišu se u otežanim uslovima jamskog kopa. Imajuci u vidu resurse opštine Novi Pazar i njeno turisticko atraktivno okruženje (planine Tara, Zlatar, Zlatibor i Kopaonik), može se zakljuciti da ova opština poseduje znacajne potencijale za razvoj turizma.

Opština Novi Pazar se može pohvaliti obiljem termalnih i minerlanih izvora, od kojih su najpoznatiji izvori u Novopazarskoj i Rajcinovica Banji, kao i Slatinski i deževski kiseljak.

Prirodni potencijali za razvoj turizma su veliki. Okružen banjama i planinama, Novi Pazar ima sve pogodnosti za razvoj turizma.

Gotovo polovinu teritorije opštine Novi Pazar cini poljoprivredno zemljište. Broj poljoprivrednih gazdinstava pocetkom ove godine iznosio je 2.148.

Veliku ulogu u razvoju poljoprivrede ovih krajeva imalo je osnivanje zemljoradnicke zadruge Sebecevo I savetodavne službe.

Vode Novog Pazara

Opština Novi Pazar se može pohvaliti obiljem termalnih i mineralnih izvora. Kroz centar grada protiće reka Raška, a sa istoćnog dela protiće reka Jošanica i uliva se u zajedničko korito sa Rekom Raškom. U okolini opštine Novi Pazar nalazi se Jezero Gazivode. Nad termalnim izvorima napravljena je Novopazarska banja koja je kulturni spomenik i znamenitnost grada.

Reke

Raška
Od vodenih tokova najveći značaj ima rijeka Raška sa površinom sliva rod 1193km2 . Ukupna dužina vodotokva inosi 879,500km. Na svakom kvadratnom kilometru sliva ima 737m vodenih tokova. U Rašku se ulivaju rijeke: Jošanica, Ljudska, Deževska, Trnavica, Slatinska, Izbička, Kukavička. U prosjeku se na sliv Raške izluči godišnje oko 750 mm vode, sa planine Rogozne i Golije je uticaj padavna preko 100mm zbog snježnog pokrivača koji se zadržava do aprila. Najniži vodostaj je u julu i septembru, a najviši u novembru i martu. Najviša širina rijeke je u donjem toku i iznosi 10m, a najviša dubina 1,50m. Ukupna dužina rijeke iznosi 36km. Vrelo Raške je na granici škriljca i krečnjaka. Njegova izdašnost iznosi 23/sek. Glavnina vode je kaptirana za hidrocentralu Ras dovodnim tunelom od 4,5 km dužine. Reka ” Raška” se rađa na padinama Pešterske visoravni,u blizini manastira Sopoćani,negde na oko 17 km zapadno od Novog Pazara. Na samom izvoru je “hladna kao led” sa temperaturom koja ne prelazi 8 (osam)*C stepeni Celzijusovih. U prvih par kilometara svog toka bogata je potočnom pastrmkom, uglavnom sitnijim primercima. Raška je leva pritoka reke Ibar. Od izvora do uliva u reku Ibar duga je oko 42 km. Izvire, južno od manastira Sopoćani, jakim vrelom iz male pećine u blizini kontakta trijaskih krečnjaka i paleozojskih škriljaca. Vrelo je kaptirano za hidrocentralu Ras, koja je puštena u rad 1953. Najpoznatije pritoke reke Raške su Sebečevska, Ljudska, Jošanica i reka Deževska. Na obalama reka Raške i Jošanice smešten je grad Novi Pazar. Reka Raška je dosta pristupačna za sportski ribolov osim u prvih par kilometara svoga toka, odnosno od izvora pa do izletišta zvanog Pazarište, gde pristup samoj reci onemogućava bujna vegetacija, koja ujedno predstavlja i prirodnu barijeru zahvaljujući kojoj u ovom delu reke još uvek obitava autohtona potočna pastrmka. Malo nizvodno od pomenutog izletišta nalazi se i nekada jedan od najvećih ribnjaka kalifornijske pastrmke u Evropi, vlasništvo firme “Vojin Popović”.