Biodiverzitet, zaštita biodiverziteta i konvencije

Upravljanje i zastita prirode na globalnom nivou

Biodiverzitet, konvencije o biodiverizitetu
Očuvanje biološke raznovrsnosti planete smatra se savremenim pristupom iako se korijeni ovakve filozofije mogu naći u najranijim civilizacijama i mnogim religijama. Termin biodiverzitet prihvaćen je tokom posljednje dijve decenije, međutim, njegova implementacija u savremeno globalno društvo nailazila je na mnoge prepreke.
Pojam biodiverzitet ili biološka raznovrsnost bi se najopštije mogao definisati kao sveobuhvatnost svih oblika života. Naučno preciznija definicija pod pojmom biodiverzitet podrazumijeva sveukupnost gena, vrsta i ekosistema, pri čemu svaki od njih imaju svoj prostorni i vremenski kontinuitet na našoj planeti.
Konvencija o biodiverzitetu (Convention on Biological Diversity, CBD) usvojena je na drugoj konferenciji UN o životnoj sredini i razvoju (the United Nations Conference on Environment and Development, UNCED) koja je održana od 3. do 14. juna 1992. godine u Rio de Žaneiru. Rio Samit predstavlja formalnu konferenciju zvaničnih vladinih delegacija i prekretnicu u odnosu čoveka prema životnoj sredini. Problem zaštite životne sredine posmatran je mnogo šire, čime su inicirane konkretne aktivnosti u cilju rešavanja suštinskih pitanja razvoja i zaštite životne sredine na globalnom nivou. Najveći uspeh Rio Samita ogleda se u potpisivanju i usvajanju mnogih dokumenata od kojih su najvažniji:
•    Deklaracija o životnoj sredini i razvoju – Rio deklaracija: koja predstavlja međunarodni koncenzus između politike i razvoja životne sredine

•    Konvencija o klimatskim promenama: predstavlja pravno obavezujući dokument, i ima za cilj stabilizaciju koncentracije gasova sa efektom staklene bašte u atmosferi, prvenstveno gasova antropogenog porijekla, na nivou koji bi smanjio opasan uticaj na klimatske promjene.

•    Konvencija o biološkoj raznovrsnosti: je još jedan pravno obavezujući dokument donijet na Rio Samitu ratifikovan od strane svih zemalja učesnica samita koje su se ovim putem obavezale  da će razviti plan zaštite staništa i vrsta, obezbijediti fondove i tehnologiju u cilju sprovođenja zaštite, formirati pravne regulative i prihvatiti rizike koje se mogu javiti tokom biotehnološkog razvoja.

•    Princip o upravljanju, zaštiti i održivom razvoju svih tipova šuma: naglašava važnost održivog upravljanja šumama širom sveta. Sadrži 17 principa na koje su se obavezale zemlje potpisnice;

•    Agenda 21 – akcioni plan održivog razvoja za 21. vek: je najznačajniji dokument potpisan na ovom Samitu. Sadrži plan konkretnih ciljeva i zadataka čija se implementacija planira u toku 21. veka u oblasti održivog razvoja na svim nivoima.
Konvencija o biodiverzitetu u sebi sadrži tri glavna cilja:
•    Konzervaciju biološke raznovrsnosti,
•    Održivo korištenje biodiverziteta i
•    Jednakost u razmjeni koristi koje proističu iz korištenja genetičkih resursa.

Konvencija o biodiverzitetu stupila je na snagu 29. decembra 1993. godine i do danas su je ratifikovale 193 zemlje. Sekretarijat Konvencije o biodiverzitetu nalazi se u Montrealu.
Pod pokroviteljstvom Ujedinjenih Nacija svake godine, 22. maja obeležava se dan zaštite biodiverziteta i svake godine posvećen je posebnoj temi u cilju podizanja svijesti o esencijalnim globalnim problemima današnjice.
Decenija usvajanja Konvencije o biodiverzitetu obilježena je na dan zaštite biodiverziteta (IDB, International Day for Biological Diversity) 2002. godine i posvećena je “Biodiverzitetu Šuma” (sl.1.) čime naglašava njegovu važnost za globalno okruženje i ljudsko zdravlje i blagostanje.
“Biodiverzitet Šuma” proglašen je i za temu kojom se obilježava IDB 2011. godine (sl.10.) i naglašava potrebu za podizanju svesti o njegovoj važnosti.