CT

Uvod
Kompjuterizovana tomografija (ST). je radiološka metod snimanja koja pored rendgen zračenja, primenjuje i tomografiju, metodu koja se zasniva na matematičkoj proceduri obrade snimaka ili tomografskoj rekonstrukciji snimaka uz primenu savremenih računara i programskih paketa u njima. Metoda digitalna geometrijske obrada se koristi za generisanje trodimenzionalnih slika unutrašnjosti snimljenog objekta koju čini velika serija dvodimenzionalnih rendgenskih snimaka snimljenih u toku jedne rotacije uređaja oko svoje ose. Uređaji za kompjuterizovanu tomografiju (tomos – grčki, sečenje) spadaju u grupu rendgenskih uređaja za dijagnostiku.
Osetljvost pri zračenju meri se efektivnom dozom zračenja. Efektivna doza računa relativnu osetljivost različitih tkiva izloženih radijaciji. Jedinica za merenje efektivne doze zračenja naziva se sivert. Milisivert se često koristi da izmeri efektivnu dozu u dijagnostičkim medicinskim procedurama (npr. rendgen zračenje, nuklearna radijacija, tomografija).
Osnovni delovi CT skenera su: gentri sa rentgenskom cevi i detektorima i postoljem, pokretni ležaj za pacijenta, visokonaponski generator, upravljačka i evaluacijska konzola sa memorijom, monitorom i štampačem.

Kompjuterizovana tomografija
Princip rada kompjuterizovanog tomografa zasniva se na tome da se X-zrak iz rendgenske cevi pomoću kolimatora precizno usmerava na dijametralno postavljeni detektor.
Sistem cev-detektor kreće se duž poprečnog preseka pacijenta uz kontinualno zračenje. U zavisnosti od strukture tkiva kroz koje prolaze X-zraci, dolazi do njihovog slabljenja, a shodno tome se na detektoru dobija projekcija oslabljenog intenziteta. Slabljenje rendgen zračenja se izražava tzv. koeficijentom apsorpcije, a on zavisi od atomskog broja i elektronske gustine tkiva, kao i od energije rendgen zračenja. Što je vedi atomski broj i gustina elektrona snimanog tkiva, to je vedi koeficijent apsorpcije.

Slika 1. Skener
Usavršavanje CT uređaja odvijalo se kroz nekoliko faza ili generacija. Razvoj prve generacije CT uređaja počeo je od 1989. godine i dobili su naziv spiralni kompjuterizovani tomografi. Prva generacija aksijalnih CT uređaja (konvencionalni uređaji) imala je tokom 20-godišnjeg razvoja čak 5 podgeneracija. Kod ovih uređaja sistem cev – detektor vršio je rotaciju za 360o, vradenje u početni položaj zbog kablova, zatim pomeranje pacijenata po uzdužnoj osi za određenu distancu (rastojanje između preseka) i ponovnu rotaciju za pravljenje novog preseka.