ISTORIJA I MITOLOGIJA RIMA

1. ISTORIJA I MITOLOGIJA RIMA

Književni spomenici iz rimskog doba, koji su nam sačuvani većim dijelom u srednjevjekovnim rukopisima, glavni su izvori za istoriju starog Rima. U novo i najnovije vrijeme pažnja je usmjerena na ispitivanje arheoloških podataka, kao i natpisa, novca i papirusa. Rimsko pravo (ius Romanum, ius Romanorum) je pravni sistem koji je bio primjenjivan u rimskoj državi od njezina nastanka (po legendi 754 godine p.n.e.) do smrti cara Justinijana (565 godine n.e.). Rimljani su pravo nazivali ius, ali zbog suvišnih filozofskih i političkih težnji za uopštavanjem, kao posljedicu nisu ostavili jasnu i preciznu definiciju prava kao okvira opštih društvenih načela. Riječ ius je označavala pravo u objektivnom smislu; kao skup pravnih normi koje propisuju određeno ponašanje pojedinca.
Iako je rimska država prestala da postoji više od 1500 godina, na velikom broju pravnih fakulteta proučava se rimsko pravo kao poseban predmet. Zaista izgleda čudno da mi danas, posle toliko vijekova, proučavamo pravni poredak jedne davno iščezle civilizacije u kojoj postoji najsurovija eksploatacija gde čovek može biti predmet nečije svojine.

2. STARI RIM

Istorija Rima traje od 754. godine stare ere, kada je po legendi osnovan grad, pa do 476. godine n.e., kada je zbačen poslednji vladar Zapadnog Rimskog Carstva. Pravna istorija se produžava do smrti Justinijana 565. godine zbog značaja njegove kodifikacije. To je, dakle, period od dvanaest ili trinaest vekova, što je redak primer stabilnosti u istoriji.
Oko 250 godina (od 754. do 509. godine stare ere) je bilo potrebno da se rimska rodovska organizacija pretvori u državu. To je detinjstvo rimske civilizacije kada je Rim bio naselјe na sedam brežulјaka, varvarsko „kralјevstvo” koje se pretvara u robovlasnički grad-državu, polis, nalik na one koje nalazimo na grčkom prostoru. Ostaci gentilnog uređenja su još jaki, tako da je cela struktura vlasti naslјeđena iz predržavnog perioda: rex, bratstvenička skupština, senat.
Rimsko društvo se u ovom periodu nalazi na stepenu vojne demokratije, gentilna struktura se rastače, postepeno se formiraju klase, ali je ropstvo još uvek marginalna pojava i ima patrijarhalni karakter. Najveću ulogu u unutrašnjem političkom životu, kao i prvim vekovima sledećeg perioda, ima sukob između patricija i plebejaca.
U najranijoj rimskoj religiji nema mitologije, a religija se, koliko je poznato, sastojala u poštovanju duhovnih snaga s ograničenim ili specijalizovanim funkcijama. Karakteristično je za rimske mitove, za razliku od onih preuzetih iz Grčke, da se odnose na istorijske događaje, uklјučujući poreklo grada i rimski narod. Osnivači Rima, po mitologiji, bili su Romul i Rem, Marsovi blizanci, koje je dojila vučica. Romul, čije ime znači «rimski», usmrtio je svog brata i postao prvim vladarem i zakonodavcem Rima. Pripovedalo se da je na tajanstven način nestao sa zemlјe i postao bog pod imenom Kvirina.
Još jedan važan mit u Rimskoj mitologiji, iako povezan i inspirisan grčkim mitom, je ep koji govori o vremenu pre nastanka Rima i njegovom osnivanju a spevao ga je Rimski pisac Vergilije. Pripovest govori o Enejinu begu iz Troje i njegovom putovanju u Italiju, i osnivanju gradova koji će biti klјučni u kasnijem osnivanju Rima.

3. ZAKLJUČAK

Osnivanje Rima obrađuju mnoge legende, koje u posljednje vreme dopunjuju i naučne istorijske rekonstrukcije. Prema tradicionalnom datumu, koji je u 1. vijeku stare ere izračunao rimski filolog Marko Terencije Varon, grad Rim osnovan je 21. aprila 753. godine stare ere.
Kada se Italija oko 700. godine stare ere pojavila na istorijskoj pozornici, ona je već bila naseljena raznim narodima različitih kultura i jezika, koje se danas nazivaju “italski narodi”. Većina stanovnika poluostrva živjela je u selima ili malim gradovima, bavila se zemljoradnjom ili stočarstvom (Italija znači “zemlja teladi”) i govorila italskim dijalektima koji su pripadali indoevropskoj porodici jezika.