Operativnis sistemi

1. UVOD

Operativnom sistemu poveravamo opsluživanje aplikacija, pravilno iskorištavanje resursa kao i sigurnost naših podataka. Upravo zato operativni sistemi zaslužuju da im se posveti posebna pažnja.

Izbor operativnog sistema nije ništa lakši od izbora računara. Postoje mnogi više ili manje poznati operativni sistemi od Unix-a, Linux-a do MacOS-a, od Windows-a do OS/2, od RISC OS-a do BeOS-a…

U ovom seminarskom radu detaljnije će biti objašnjeno šta je to ustvari operativni sistem, tj. pojasnićemo pojam operativnog sistema, njegovu istoriju, funkcije i pomenuti neki od najpoznatijih.

2. ISTORIJAT I RAZVOJ

Pod pojmom operativnog sistema u klasičnom smislu podrazumijeva se softver potreban za izvršavanje (aplikativnih) programa i za koordinaciju aktivnosti računarskog sistema. Taj softver može obuhvatati procedure raspodele resursa računarskog sistema,

kontrole ulazno-izlaznih operacija, upravljanja memorijom, upravljanjapodacima, prevođenja programskih jezika itd.

Operativni sistem se često naziva kontrolno-upravljački softver i on omogućava rad hardverskih delova (rad procesora sa ostalim delovima sistema). Pod njegovom kontrolom se nalazi rad računarskog sistema (hardvera), a programi operativnog sistema su veliki programi koji se bitno ne razlikuju od drugih programa, razlika je samo u veličini programa i složenosti primene opštih programskih tehnika. Računar nemože raditi bez programa operativnog sistema, a naravno, isti računar može raditi sa više operativnih sistema.

Prve verzije IBM kompatibilnih personalnih računara bile su u stanju da na monitoru ispisuju samo znakove (slova, brojeve i nekoliko specijalnih znakova). Problemi koji su pratili sve ovo bili su u tome što je čovek morao naučiti komande i tekstualno okruženje, a kako je i računar mogao odgovarati samo tekstom, mogućnosti rada sa slikama, grafikama, raznim šemama i sl. bile su gotovo nemoguće. Razvoj računarske industrije dovodi do toga da na monitoru u jednom trenutku imate jednu aktivnost, potom podelite ekran na jasno ograničene površine, a u svakoj od tih površina imate neku aktivnost. Najpoznatiji grafički način rada je zasnovan na Windows-u i ovde imamo pojavu da svaki prozor funkcioniše nezavisno.

Razvoj operativnih sistema pratio je i razvoj raznih zlonamrnih programa (virusa, trojanaca, itd) kojima je jedan od glavnih ciljeva krađa podataka od korisnika npr. brojeva kreditnih kartica, te sa druge strane i razvoj On-line zajednica (Security Foruma) koji pomažukorisnicima da zaštite svoje računare od pomenutih zlonamernih programa i „hakera“ upotrebom raznovrsnih programa za zaštitu npr. Anti-Virusa , Firewalla … kao i stručnim savetima za uspešnu zaštitu.

Takođe, razvoj operativnih sistema je pratio i razvoj hardvera, tako da razlikujemo četiri generacije operativnih sistema. Prvu koja se javlja pedesetih godina prošlog veka i obuhvata monoprogramski rad, drugu generaciju za koju se veže nastanak i primena multiprogramskih i multiprocesorskih operativnih sistema i rada u realnom vremenu.