Penologija

RAZVOJ PENOLOGIJE KAO SAMOSTALNE NAUCNE DISCIPLINE

Rijec penologija potice od latinske rijeci poena – kazna, i grcke rijeci logos – nauka. Doslovno prevedeno znaci nauka o kazni. Pojam penologija prvi put je upotrebljen u 19. vijeku, 1845. u jednom radu njemackog teoreticara Franca Libera. On je penologiju oznacio kao disciplinu koja se bavi naucnim proucavanjem kazni, njihovom primjenom i dejstvom. Kao samostalna autonomna naucna disciplina pojavljuje se tek prvih decenija 20. vijeka.

Prva faza
Najprije se penoloska materija proucavala u okviru krivicnog prava. Osnovna predpostavka za ovo proucavanje je bila pojava kazni lisavaja slobode, koje tek poslije Francuske burzoaske revolucije postaju dominantne kazne. Glavni problemi su se pojavili oko organizacije ztvora i nacina izvrsenja ove kazne. Zato se penologija u to vrijeme svodila na tzv. Nauku o zatvorima. Franc Libera je prvi spomenuo izraz penologija i insistirao da se ona proucava na naucan nacin. Holcendorf je istakao da je nauka o zatvorima penologija u uzem smislu, dok sama penologija predstavlja nauku o kaznama uopste.

Druga faza
Krajem 19.vijeka sa razvojem prirodnih nauka i drugih naucnih disciplina nastaje mogucnost sireg naucnog pristupa problemima kriminaliteta.
Tako se medju mnogim naucnim disciplinama pojavljuje kriminologija, kao nauka o uzrocima tj.etiologiji kriminaliteta. Bavi se i fenomenologijom koja izucava oblike u kojima se ispoljava kriminalitet, kao i strukturu i dinamiku kriminaliteta. Pocela se interesovati i za probleme izvrsenja kazne,orecuci pogled nauke prema covijeku-delikventu.

Treca faza
Je savremena faza osamostaljenja penologije kao autonomne naucne discipline. Od kad je u prvi plan izbila licnost delikventa , moderno zaknodavstvo pocinje se sve vise baviti regulisanjem izvrsenja kazne. Pojavljuje se samostalni zakon o izvrsenju krivicnih sankcija . Posebna incijativa data je na Trecem medjunarodnom kongresu za krivicno pravo koji je odrzan u Palermu 1933., gdje je istaknuta opravdanost i nuznost izdvajanja propisa o izvrsenju krivicnih sankcija u posebnom zakonu.

POJAM, PREDMET I METOD PENOLOGIJE

DEFINISANJE POJMA PENOLOGIJE
Penologija je moderna naucna disciplina koja se koristi metodama drugih nauka.

Definicija penologije:
Penologija je nauka o postupanju sa delikventima koja svojim proucavanjem nastoji da u skladu sa svojim normama i principima koje nalazu pravo i pravna nauka, kao i u skaldu sa dostignucima drugih drustvenih prirodnih nauka iznadje najbolja sredstva I nacine tog postupanja radi sto uspjesnije resocijalizaciije delikventa I sprecvanja delikventnog ponasanja uopste.

PREDMET PENOLOGIJE
Prema klasicnom, tradicionalnom misljenju predmet penologije obuhvata samo kazne i njihovo izvrsenje. Sa razvojem krivicnog prava, razvija se i ucenje o dualitetu krivicnih sankcija. Prema ucinocima krivicnih dijela koji su ispoljili tzv.opasno stanje terba primjeniti mjere bezbjednosti,a u novije vrijeme se javljaju poseben mjere prema maloljetnim uciniocima-vaspitne mjere. Sire shvatanje perdmeta penologije zastupa Pinatel, Grasberg, Kornil,.. Pinatel smatra da se penologija bavi “proucavajem sredstava i metoda svih krivicnih sankcija kojima jedno drustvo reaguje na izvrsenje krivicnih djela i njihove ucinioce”.
Milutinovic definise penologiju kao “nauku koja proucava evoluciju krivicnih sankcija, evoluciju shavtanja o ciljvima krivicnih sankcija ,tretman osudjenih delikvenata, organizaciju, sredstva i metode pervaspitanja I postpenalane mjere”.
Unosenjem postpenalne faze ona prestaje biti samo nauka o izvrsenju kazne,vec kako kaze Pinetal nauka koja proucava odnose osudjenog u drustvu.

 
METOD PENOLOGIIJE
Pravni metod je jedan od metoda kojim se koristi penologija. Medjutim,ozbiljne sudije penoloskim problemima prilaze i sa socioloskog aspekta,gdje se prvi rad iz sociologije ztvora pojavio 1940. godine. To je poznata studija Donalda Klemera pod nazivom Zatvorska zajednica . Ona se bavi pitanjem uticaja zatvorske sredine kao jednog specijalnog socijalnog miljea na formiranje misljenja,stavova,osjecanja i uvjerenja osudjenika od koga mnogo zavisi njihovo ponasanje i odnos prema drustvenim normama i virjdnostima. Proucava samo licnost osdudjenog u solpu socijalnih i realnih uslova zivota u zatvorskom ambijentu. Govori se i o tzv.klinickom pristupu, u okviru kojeg bi dosla u obzir primjena raznih metoda upoznavanja licnosti osudjenog radi iznalazenja najpogodnijih mjera u ppostupku resocijalizacije.