Podjela nadležnosti u BiH

1.    UVOD

Odnosi između institucija BiH i entiteta zasnivaju se na principima kooperativnog federalizma. Ustav BiH je nadređen ustavima entiteta, zakonima BiH i entiteta i drugim propisima. Zakoni BiH provode se na cijeloj teritoriji zemlje i nadređeni su zakonima i drugim propisima entiteta. Ustav BiH izričito ne uspostavlja institucije i mehanizme za izvršavanje zakona i drugih državnih propisa, ali ostavlja mogućnost da se preuzimanjem dodatnih nadležnosti ili saglasnošću entiteta uspostave takve institucije i mehanizmi. To se, prvenstveno, odnosi na nadležnosti u vezi sa ostvarivanjem i zaštitaom suvereniteta i teritorijalnog integriteta zemlje kao što su: odbrana, obavještajne službe, institucije provođenja zakona, granična i carinska služba, organi za borbu protiv međunarodnog i međuentitetskog kriminala i sl.  Najosjetljivije pitanje u složenoj državi je podjela nadležnosti. Ne određuje jedan faktor ovo pitanje nego više njih. Kako su se događale društvene promjene u našoj zemlji tako se i mjenjala nadležnost institucija u BiH. Također cjelokupno stanje u zemlji doprinosi raspodjeli nadelžnoti, a isto tako i međunarodni položaj odnos sa susjednim državama, struktura stanovništva, teritorijalna rasporstranjenost, komunikacije kao i mnogi drugi faktorii koji će biti spomenuti u ovom seminarskom radu.

2.    ODNOS INSTITUCIJA BIH I ENTITETA

Entiteti imaju ustavnu obavezu da institucijama BiH pruže svaku pomoć u ispunjavanju međunarodnih obaveza Bosne i Hercegovine. Entiteti su dužni, da bez diskriminacije, svim građanima osiguraju potpunu pracnu zaštitu i, zajedno sa institucijama BiH, poštivanje najvišeg nivoa ljudskih sloboda i prava.   Nadležnost Bosne i Hercegovine i entiteta utvrđena je Ustavom Bosne i Hercegovine i Ustavom Federacije Bosne i Hercegovine. S obzirom da se u sastavu Federacije Bosne i Hercegovine nalazi deset kantona, Ustav Federacije Bosne i Hercegovine utvrđuje podjelu nadležnosti između Federacije BiH i kantona. Na osnovu dogovora entiteta Bosna i Hercegovina može dobiti dodatne nadležnosti osim onih koje su joj date u isključivu nadležnost. Treba imati u vidu da su država BiH i entiteti obavezni na poštivanje međunarodnih standarda u oblasti ljudskih prava, a primjera radi, obrazovanje, zdravstvo, socijalna zaštita, sigurnost građana spadaju u ljudska prava koja garantira država BiH i njeni entiteti. Građanska, politička ,ekonomska, socijalna i kulturna prava država BiH garantira svim građanima bez diskriminacije na osnovu rase, boje kože, pola, nacionalne pripadnosti, jezika, religije, političkog ili drugog uvjerenja, socijalnog porijekla, imovinskog statusa ili bilo kojeg drugog osnova. Na osnovu toga proizilazi da država BiH ima nadležnost u ovim oblastima na osnovu svojih obaveza za poštivanje međunarodnih standarda ljudskih prava na cijeloj teritoriji. Federacija BiH ima zajedničku nadležnost sa kantonima u uređenju odnosa u oblastima zdravstva, obrazovanja, socijalne politike, sigurnosti građana. Ova obaveza izvršava se u skladu sa Ustavom BiH, Ustavom FBiH i ustavima Kantona. Pri načinu reguliranja tih odnosa postoji obaveza poštivanja međunarodnih instrumenata za zaštitu ljudskih prava koji se nalaze u Ustavu BiH i u Aneksu Ustava BiH.  Ustav Republike Srpske dijeli nadležnosti između entiteta i opština Kao što se vidi entitet RS ima nadležnost da uređuje sistem javnih službi,radne odnose, zaštitu na radu, zapošljavanje, socijalno osiguranje i druge oblike socijalne zaštite, zdravstvo, boračku i invalidsku zaštitu, brigu o djeci i omladini, obrazovanje, kulturu i zaštitu kulturnih dobara, fizičku kultura. A, sprovođenje propisa iz ovih oblasti kao i staranje o zadovoljenju potreba građana u kulturi, obrazovanju, zdravstvenoj i socijalnoj zaštiti, fizičkoj kulturi, informisanju, zanatstvu, turizmu i ugostiteljstvu, zaštiti životne sredine i drugim oblastima dato je u nadležnost opštinama.