Satelitska istrazivanja

UVOD
Posle pola veka, naučnici su u mogućnosti da steknu globalne satelitske podatke velike teritorialne pokrivenosti. Oni pružaju prvu kompletnu globalnu evidenciju bioloških, fizičkih i hemijskih parametara, pokrivenost oblacima, podatke o vetrovima i ledenom prekrivaču. Sinergija između satelita i zemaljskih isptivanja daje nove uvide, tako se kombinacijom satelitskih i in situ merenja stvara kompletna slika posmatranog predela. Satelitska posmatranja otkrivaju da su poznate pojave i procesi složeniji nego što se ranije mislilo.
Tokom proteklih 50 godina Sjedinjene Američke Države su razvile impresivne tehnologije kako bi posmatrali Zemlju iz Svemira. Globalna posmatranja geofizičkih i bioloških parametara obezbedila su uvid u način funkcionisanja Zemlje kao složenog sistem i dovela do novih naučnih saznanja. Predviđanje vremenskih uslova, klime i opasnosti po životnu sredinu svoje podatke bazira na posmatranju Zemlje putem satelita.
Posmatranje Zemlje iz Svemira je uticalo da se način na koji ljudi vide našu planeta u potpunosti promeni. Od prve slike “blue marble” koju je 1972 godine uslikala posada Apollo 17, pa do danas, sposobnost sagledavanja iz Svemira u skladu sa novijim sofisticiranijim tehnologijama neprestano raste Sl.1. U početku su to bile jednostavne fotografije, dok su danas moguća merenja kao što su temperatura, koncentracija atmosferskih gasova, pa čak i kretanje zemljišta i okeana. Fotografije Zemlje dovele su do novih otkrića, otvorile nove puteve istraživanjima i omogućile važnu društvenu korist predviđanjem procesa koji se odvijaju na Zemlji.

POSMATRANJE ZEMLJE IZ SVEMIRA
Svemirsko doba zvanično je počelo 4. oktobra 1957 godine, sa istorijskim lansiranjem Sputnika 1 od strane Sovjetskog Savezai. Nacionalna agencija za aeronautiku 1958 godine stvora nacionalnu agenciju za aeronautiku i svemirsku administraciju NASA (National Aeronautics and Space Administration), koja će voditi američki svemirski program.
NASA je 1. aprila 1960 godine prva na svetu lansirala satelit za praćenje klimatskih promena, nazvan Tiros 1 Sl. 2. Ovaj satelit osim što je bio u stanju da fotografiše vremenske prilike, služio je i kao sistem ranog upozorenje, kao pomoćno sredstvo analiziranja i predviđanja vremenskih uslova i kao alat pomoću kog naučnici prate atmosferske promene. Slike dobijene ovim satelitom otkrivaju iznenađujuće osobine oblaka, okeanskih oluja, strukturu uragana i tajfuna, obim i strukturu planinskih oblaka i brze promene koje se dešavaju tokom ciklogeneze.
Nakon Tiros usledila je Nimbus serija od sedam satelita lansiranih u Sunčevu orbitu između 1964 i 1978 godine. Nimbus sateliti su doprineli boljem razumevanju atmosfere, Zemljine površine, ekosistema, meteoroloških karakteristika i okeanografije. Svaka od ovih misija pored novih saznanja u vezi sa Zemljinim sistemom, usmeravala je naučnike ka unapređivanju starih i kreiranju novih tehnologija.
U prve dve decenije svemirskog doba, šest nacija je osmislilo i pokrenulo projekte razvoja i lansiranja Zemljinih satelita u naučne svrhe: Sovjetski Savez (1957), SAD (1958), Francuska (1965), Japan (1970), Kina (1970) i Velika Britanija (1971). Evropska svemirska agencija koju čini konzorcijum od 17 članica osnovana je 1974. Međunarodna saradnja bila je od velikog značaja kako bi se uočile i unapredile mogućnosti satelitskih projekata u posmatranju,modelovanju, razumevanju i predviđanju procesa koji se odvijaju na Zemlji. Međunarodna saradnja umesto konkurencije težila je ka razvoju tehnologije svemirskog doba, kako u smeru satelitskih hardvera, tako i u kreativnoj analizi i upotreba satelitskih podataka.