Teorija potražnje – granična korisnost, kriva indiferencije i budžetska linija

UVOD

U mikroekonomskoj teoriji, ponude i potražnje predstavlja ekonomski model koji je originalno razvio Alfred Marshall u nastojanju da opiše, objasni i predvidi promjene u cijeni i količini roba koje se prodaju na kompetitivnim tržištima.
Ovaj model formalizira teorije koje su koristili ekonomisti prije Marshalla, te predstavlja jedan od najosnovnijih modela koje koriste moderne ekonomske škole, te su na osnovu njega stvoreni daleko složeniji i detaljniji ekonomski modeli i teorije.
Teorija ponude i potražnje je važna jer u određenim ekonomskim školama nudi objašnjenje mehanizama tržišne ekonomije koji određuju alokaciju resursa. No, za razliku od nekih drugih ekvilibrijskih modela, redoslijedi ponude su fiksirani neobjašnjenim silama.

TEORIJA POTRAŽNJE

Potražnju možemo podjeliti na:
a) Individualna – potražnja jednog kupca
b) Tržišna – zbroj svih individualnih potražnji

NECJENOVNE ODREDNICE POTRAŽNJE – ekonomske sile koje mogu promijeniti položaj krivulje potražnje (dohodak, cijene drugih dobara, broj potrošača, moda, očekivanja)
 Teorija potrošačeva izbora objašnjava čime se ljudi rukovode u svom odabiru dobara i usluga odnosno zašto neka dobra preferiraju više a druga manje.

 Ekonomska teorija objašnjava izbor potrošača korisnošću što ga on pripisuje nekom dobru ili usluzi uz pretpostavku njegovog racionalnog ponašanja.

Funkcija potražnje

Teorija potrošačeva izbora objašnjava čime se ljudi rukovode u svom odabiru dobara i usluga odnosno zašto neka dobra preferiraju više a druga manje, dok ekonomska teorija objašnjava izbor potrošača korisnošću što ga on pripisuje nekom dobru ili usluzi uz pretpostavku njegovog racionalnog ponašanja.

Kada kazemo korisnost podrazumjeva se subjektivni užitak odnosno zadovoljstvo što ga potrošač osjeća trošeći neko dobro.
Korisnost nije dana veličina . Ona se razlikuje od potrošača do potrošača ovisno o njegovim potrebama. Gladnom čovjeku komad kruha ima veću korisnost nego sitom.
Rukovodeći se korisnošću kao determinantom svog ponašanja potrošač nastoji da ju maksimizira odnosno da izabere onu košaru dobara koju najviše voli.

Korisnost nekog dobra označava zadovoljstvo koje kupac ostvaruje upotrebom/trošenjem toga dobra. U svojim ponašanjima kupci nastoje maksimizirati zadovoljstvo/korisnost što znači da nastoje kupiti onu košaricu dobara koju najviše cijene/vole.

Pitanje maksimizacije korisnosti nas dovodi do prvog problema u definiranju ravnotežnog ponašanja potrošača. Kako znati da je kupac odabrao onu košaru dobara koja mu donosi najveće zadovoljstvo a da pri tom nije mogao ostvariti veće zadovoljstvo kupivši neku drugu košaru dobara? Da bi to saznali, potrebno je mjeriti zadovoljstvo različitih košara dobara. Kako mjeriti zadovoljstvo ili korisnost kada znamo da je zadovoljstvo individualna osobina i spoznaja svakog pojedinca? Nemamo svi zajedničke želje i ukuse. U modernoj ekonomiji zasad postoji samo ordinalno mjerenje korisnosti. Prema ordinalnoj teoriji, zadovoljstvo ili korisnost nekog dobra mjeri se Utilima. Utili su mjera subjektivnog zadovoljstva koje pojedinac pridaje nekom dobru.