Ugovor o radu

UVOD

Dokument kojim se zasniva radni odnos između poslodavca i zaposlenog i preciziraju njihova međusobna prava i obaveze je ugovor o radu. Pre stupanja zaposlenog na posao sklapa se ugovor o radu, a važeći postaje tek kada ga potpišu poslodavac i zaposleni. Zakljucuje se u minimum tri primerka, a jedan se obavezno uručuje zaposlenom. Predstavlja formalni ugovor, što znači da se prilikom zaključivanja mora poštivati njegova forma, reč je o pisanoj formi, no pored forme mora se poštovati i sadržina ugovora o radu, koja je propisana zakonom.
Zasnivanjem radnog odnosa obezbeđuje se preduslov za proizvodnju, predstavlja jedan od najbitnijih odnosa u društvu. Zasnivanjem radnog odnosa pruža radnicima i njihovim porodicama egzistecijalnu sigurnost. „Zasnivanje radnih odnosa predstavlja skup sukcesivnih radnji, od konstatovanja potrebe za konkretnim radom, od strane poslodavca, do zaključivanja ugovora o radu i stupanja na rad zaposlenog“
Ugovorom o radu se uspostavlja jedno od osnovnih ljudskih prava, pravo na rad, koje pored mnogih međunarodnih akata, garantuje i naš Ustav iz 2006. Godine. Na slobodan izbor rada svako ima pravo. Pod jednakim uslovima, svima su, dostupna sva radna mesta.
Na poštovanje dostojanstva svoje ličnosti na radu, bezbedne i zdrave uslove rada, potrebnu zaštitu na radu, ograničeno radno vreme, dnevni i nedeljni odmor, plaćeni godišnji odmor, pravičnu naknadu za rad i na pravnu zaštitu za slučaj prestanka radnog odnosa svako ima pravo. Ne može se odreći niko tih prava. Omladini, ženama i invalidima omogućuju se posebni uslovi rada i posebna zaštita na radu, u skladu sa zakonom.
Ugovor o radu predstavlja osnov za zasnivanje radnog odnosa, iz čega proizilazi da iz ugovora o radu za njegove saugovarače, tj. Poslodavca izaposlenog proizilaze međusobna prava i obaveze. Samo sefinisanje ugovora o radu može se uraditi na više nečina, jer postoji veći brij definicija, jedna od njih je:„Pravni akt kojim nastaje odnos između radnika i poslodavca u procesu rada. “

Jedno vreme je bio van upotrebe sam naziv ugovora o radu u našem zakonodavstvu, pa se zapošljavanje radnika vršilo na osnovu: sporazuma, odluka o izboru radnika, na osnovu konkursa i oglasa, itd., 1995. Godine, pojam ugovora o radu se vraća u zakonodavni rečnik naše zemlje, kao osnov za zasnivanje radnih odnosa. Sam ugovor o radu predstavlja pravni akt, koji se odnosi na konkretan slicaj,tj. Na konkretnog radnika i konkretnog zaposlenog, i kao takav predstavlja akt male pravne snage, jer se nalazi na samom dnu lestvice radno-pravnih akata, što znači da mora biti u saglasnosti sa Ustavam, međunarodnim aktima koje je verifikovala naša država, zakonom, kolektivnim ugovorom, pravilnikom o radu.
Ugovor o radu je dvostrano obavezni ugovor, jer iz njega proizilaze uzajamna prava i obaveze za saugovarače, takođe sa za ovaj ugovor može reći da je komutativni, jer su u trenutku zaključivanja poznati vrsta i obim činidbe, ko je dužan izvršiti činidbu, i ko je ovlašćen da zahteva izvršenje činidbe.
SADRŽINA UGOVORA O RADU

U skladu sa Zakonom o radu i opštim aktom-kolektivnim ugovorom ili internim pravilnikom firme ili organizacije u kojoj se zaposljavas mora biti ugovor o radu.

Sledeće informacije mora da sadrži svaki ugovor o radu da bi bio valjan(Propisane zakonom):

1. naziv i sedište poslodavca;
2. ime i prezime zaposlenog, mesto prebivališta, odnosno boravišta zaposlenog;
3. vrstu i stepen stručne spreme zaposlenog;
4. vrstu i opis poslova koje zaposleni treba da obavlja;
5. mesto rada;
6. način zasnivanja radnog odnosa (na neodređeno ili određeno vreme);
7. trajanje ugovora o radu na određeno vreme;
8. dan početka rada;
9. radno vreme (puno, nepuno ili skraćeno)
10. novčani iznos osnovne zarade i elemente za utvrđivanje radnog učinka, naknade zarade, uvećane zarade i druga primanja zaposlenog.
11. rokove za isplatu zarade i drugih primanja na koja zaposleni ima pravo;
12. pozivanje na kolektivni ugovor, odnosno pravilnik o radu koji je na snazi;
13. trajanje dnevnog i nedeljnog radnog vremena.
U drugom stavu člana 33 zakonodavac ostavlja mogućnost da se ugovore i druga prava i obaveze a koja nisu predvidjena samim zakonom. Na prava i obaveze koja nisu predvidjena ugovorom o radu primenjuju se zakonske norme i norme opšteg akta.

Osnovnu i obaveznu sadržinu ugovora predstavlja gore navedeno. Poslodavac ima obaveyu da ugovor o radu drži u svom sedištu ili drugoj izdvojenoj poslovnoj prostoriji.