Uporedna analiza teorija motivacije: (FESTINDŽER-kognitivna disonanca)- (HEB-optimalna budnost)

OBUHVATNOST TEORIJE
Festindžer je teoretičar koji se svrstava  među predstavnike teorija nepodudarnosti ili inkongruiteta. Osoba je motivisana da razriješi nesklad između svoga prethodnog znanja i novopristalih informacija, novih saznanja ili situacija.
Heb kao kognitivista polazi od postavke da se ljudsko ponašanje može objasniti uviđanjem kao krajnjim ishodom funkcionisanja nervnog sitema. Ovaj teoretičar pristupa čoveku uzimajući u obzir fiziologiju nervnog sistem kao ukupnost čovjekovog bića i njegove psihologije. Heb ne prihvata tezu da je motiv pokretač i kaže da je nervi sistem u permanentnoj kognitivnoj aktivnosti. Dva su osnovna pitanja u ljudskoj motivaciji:

a)kako se oblikuju i formiraju motivi?
b)šta određuje njihovu usmjerenost ili upravljenost?

Heb odbacuje nasljeđe kako faktor motivacije, iako je svoja istraživanja zasnovao na fiziologiji. Svaki motiv je naučen ili stečen.

PRINCIPI NA KOJIMA TEORIJE POČIVAJU
U prvoj teoriji nesklad u čovjekovoj kogniciji dovodi do određene akcije ili ponašanja kome je cilj uklanjanje tog nesklada, te disonance. Ovaj nesklad rađa averziju ili nelagodu u organizmu i ličnost želi da je ukloni. Ipak, uklanjanjem disonance ne prestaje aktivnost. Međutim disonanca nestaje kada ličnost osjeti da njena averzija, njene vrijednosti ili opažanje stvarnosti dolaze u pitanje jer nova situacija i novi sadraji iz okoline to dovode u pitanje. Reakcija ličnosti može biti dvojaka:

•    Ovladavanje ili
•    Izbjegavanje.

Osnovni cilj je uspostavljanje ravnoteže.
U drugoj teoriji  teoretičari polaze od postavke da je organizam permanentno fiziološki budan i to preko centralnog nervnog sistema. Heb smatra da čovjek održava svoju budnost na optimalnom nivou. Međutim, ako je pobuđenost nervnog sistema ispod optimuma, organizam stupa u akciju i podiže fiziološku pobuđenost, a ako je pobuđenost nervnog sistema iznad optimuma, organizam stupa u akciju da smanji ovaj nivo pobuđenosti.
Heb kao kognitivista ne zapostavlja varijable emocija u tumačenju ljudskog ponašanja ili motivacije. Ako je stimulacija nervnog sistema ispod optimuma, uslijediće reakcija privlačenja ili približavanja, koja u osnovi ima emociju zadovoljstva, a ako je pobuđenost iznad optimuma, slijedi reakcija izbjegavanja koju prati emocija nezadovoljstva.
Po Hebu, centralni nervni sitem se razvija kao sistem. Stanja koja doprinose višem nivou cerebralne organizacije donose zadovoljstvo. Učenje je, po ovoj teoriji, imanentno čovjekvoj prirodi kao zadovljastvo. Heb se ne koristi pojmom potreba, nego koristi sintagmu organska stanja.
Za Heba motivacija je organizovano ponašanje za razliku od spontanog, neorganizovanog ponašanja. Odnos emocija i motivacije je direktan. Emocije imaju pobjeđujuću funkciju, a ideje i kognitivne aktivnosti daju emociji identitet i razvijaju kognitivne procese u motivisano ponašanje. Ova kognicija kao motivacija ima 3 svojstva:

1.    Organizovanost
2.    Usmjerenje ili sadržaj
3.    Trajanje u datoj usmjerenosti