Botanika

Uvod
Riječ botanika dolazi iz grčke riječi botanē što znači biljka, a čiji korijen zapravo je proizašao iz riječ boskein, što pak znači hraniti. Najprostija definicija botanike podrazumijeva nauku o biljkama u svim njenim aspektima života biljnog organizma. S obzirom na specifičnost biljnih organizama kao živih sistema, one u ljudskom životu predstavljaju izvor niza funkcija (osiguravaju vlakno za odjeću, drvo za namještaj, gorivo, papir, začine, lijekove, i naravno oksigen neophodan za život svima koji ga koriste u procesu disanja. Sa druge strane predstavljaju funkciju duhovnog zadovoljenja čovjeka u formiranju parkova, vrtova. Drugim riječima čovjek je ultimativno ovisan o biljkama. Istraživanje biljaka osigurava uvid u prirodu cjelokupnog života, makar do onog nivoa spoznaje suvremene nauke. Današnjim spoznajama genetičkog inžinjerstva i drugim oblicima suvremenih tehnologija, botanika se nalazi u najuzbudljivijoj fazi tokom svoje historije, gdje je moguće biljke transformirati na način da budu otporne na bolesti, da proizvode biorazgradljivu plastiku, da prozivode veće količine vitamina i minerala u hrani, da budu otporne na smrzavanje.
Biljke predstavljaju enormno važne organizme zahvaljujući sposobnosti koju još dijele alge i pojedine bakterije, a koje posjeduju hlorofile, neophodne živoj stanici da vrši proces fotosinteze. Sunčeva svjetlost (energija) kada je uhvaćena u hemijskom obliku u biljnom organizmu te procesima fotosinteze postaje izvor energije neophodan svim živim organizmima.
Botanika ili biljna biologija poznata je već hiljadama godina, ali kao i sve grane nauke postala je naročito raznolika i specijalizirana tokom dvadesetog stoljeća. Do 17. stoljeća botanika je predstavljala granu medicine od koje se polako oslobađala sa sticanjem novih spoznaja i postala samostalna disciplina u sistemu nauke. Danas, biljna biologija predstavlja znanstvenu disciplinu koja ima niz poddisciplina: fiziologija biljaka koja studira principe i procese funkcioniranja biljnih organizama; morfologija biljaka studiranje oblika biljnih organizama; biljna anatomija studiranje unutarnje građe i strukture biljnog organizma; taksonomija i sistematika biljaka – studija principa imenovanja i klasificiranja kao i analize srodstvenih odnosa između biljnih organizama; biljna citologija – studija građe i funkcije kao i historije biljne stanice; genetika – studija nasljednosti i varijacije biljnih organizama; genomika i genetički inžinjering – manipulacija genima u cilju poboljšanja karakteristika biljnog organizma; molekularna biologija – istraživanje strukture i funkcije biljnih molekula; ekonomska botanika – istraživanje upotrebe biljaka u prošlosti, sadašnjosti i budućnosti u čovjekove svrhe; etnobotanika – istraživanje korisnosti upotrebe određenih biljnih vrsta u medicinske i druge svrhe na određenom prostoru na kojem žive ljudi; biljna ekologija – studiranje odnosa između biljnih organizama i njihove životne sredine i paleobotanika koja studira biologiju i evoluciju fosilnih biljaka.
Značaj poznavanja botanike je izrazito važan s obzirom na trendove industrijske civilizacije kao i rast ljudske populacije na planeti Zemlji. Stoga napori botaničara u svim poljima biljne biologije, agronoma i šumara su izuzetno bitni u osiguranju i proizvodnji hrane, goriva, drvne mase, lijekova itd. Osim praktičnog, neophodno je poznavati i fundamentalni značaj, odnosno put kojim svi živi organizmi dobijaju energiju, kisik i mnoge druge materije koje proizvode biljni organizmi. Kao student botanike, sticanjem osnovnih znanja student će biti u boljoj poziciji procijeniti važne rastuće probleme ekologije i zaštite životne sredine (kao što su globalno zagrijavanje, zagađenje životne sredine teškim metalima, deforestacija) sa kojima se susreće savremena civilizacija, te biti u poziciji kreiranja kvalitetnijih rješenja u zdravijem svijetu.