Upravljanje rizikom u saobraćaju Analiza mladih vozača kao rizične kategorije učesnika u saobraćaju

UVOD
Kompleksno posmatranje bezbjednosti saobraćaja upućuje na zaključak da saobraćajne nezgode nisu samo posljedica uzroka koji se manifestuje na javnim saobraćajnim površinama, već dubljih i svestranih činilaca življenja. Polazeći od saznanja da su problemi drumskog saobraćaja društvena kategorija, te da proizilaze iz načina života čovjeka, mjere koje se preduzimaju u cilju povećanja nivoa bezbjednosti saobraćaja moraju biti tako koncipirane da djeluju u svojoj širini i dubini. Takav pristup treba da predstavlja primjenu metoda djelovanja koje će se temeljiti na naučnim dostignućima i istraživanjima. U ovom pravcu treba djelovati i kada je u pitanju analiza bezbjednosti učešća mladih vozača u saobraćaju, koji iz dana u dan postaju žrtve saobraćajnih nezgoda.

 MLADI VOZAČI KAO RIZIČNA KATEGORIJA UČESNIKA U SAOBRAĆAJU

Saobraćajne nezgode se rijetko događaju kao posljedica jednog elementa, odnosno uzroka. One su najčešće isprepletene kombinacijom raznih elemenata. Saobraćajne nezgode mogu nastati usljed dejstva subjektivnih i objektivnih elemenata. Ovi elementi ne djeluju izolovano, već predstavljaju strukturalnu cjelinu, u okviru koje se međusobno razlikuju po snazi svog uticaja, tako da je teško izmjeriti koliko koji element djeluje u toj interakciji. Subjektivne elemente čini čovjek, dok u objektivne elemente ubrajamo vozilo, put i okolinu. Da bi se preduzele odgovarajuće aktivnosti potrebno je analizirati karakteristike navedenih sistema u cjelokupnom segmentu bezbjednosti saobraćaja.

 
Zahtjevi koji se postavljaju pred mlade vozače u saobraćaju

Upravljanje motornim vozilom predstavlja složenu psihofizičku radnju i aktivnost koja u mnogome zavisi, kako od fizičkih, tako i od psihičkih sposobnosti čovjeka. Da bi se pristupilo polaganju iz upravljanja motornim vozilom, osim ispunjavanja Zakonom utvrđenih uslova, potrebno je provjeriti psihofizičke sposobnosti budućeg vozača. Provjera ovih sposobnosti radi se prema posebnom programu provjere za vozače motornih vozila, s tim da jednom dobijena potvrda o psihofizičkim sposobnostima za upravljanje motornim vozilom (kategorije B) najčešće ne podliježe ponovnoj provjeri, osim u posebnim uslovima. Uzimajući u obzir da je upravljanje motornim vozilom složena psihofizička radnja i aktivnost koja je podložna mnogim uticajima, vozači bi trebalo da shvate i prihvate činjenicu da kroz cijeli svoj život treba da uče voziti i ponašati se u saobraćaju. Naime, tek aktivnim i stalnim učešćem u javnom saobraćaju duži vremenski period, i to na način da se poštuju svi propisi, a samim tim i drugi učesnici u saobraćaju, vozač postepeno definiše i izgrađuje stavove i sposobnosti koje vode ka defanzivnoj i bezbjednoj vožnji.
S obzirom da na stanje vozača utiče veliki broj faktora koji dolaze i od elementa okoline i putne infrastrukture, te stanja ispravnosti motornog vozila i njegove opremljenosti, prethodno navedeno dobija još dublji smisao, jer vozač treba kroz iskustvo da formira vještine rješavanja bilo koje saobraćajne situacije, kao i ispravnog i pravovremenog reagovanja na svaku opasnost koju može da očekuje u različitim uslovima odvijanja saobraćaja. Najvažnija znanja i vještine koje je neophodno posjedovati u vožnji uglavnom se odnose na tehniku vožnje, pravila i propise o ponašanju u saobraćaju, tehničke mogućnosti motornog vozila te karakteristike podloge za kretanje vozila.