Privredno pravo

Uvod

Da bi se moglo izučavati trgovačko pravo i da bi se pristupilo razmatranju materije neophodno je razjasniti pojmove prava, države i morala. Uz to treba imati u vidu da je i pravna nauka element koji obuhvata na određen način predhodna tri, iako se pravna nauka javila poslije prava u okviru religije.
Začetak pravne nauke nalazimo u staroj Grčkoj i starom Rimu. Kada govorimo o pretečama treba reći da je u staroj Grčkoj više izučavana država a manje pravo a u starom Rimu obratno.Više se razvijala nauka i praksa u oblasti prava nego u odnosu na državu. Izvore prava nalazimo još u vremenu koje se u odnosu na današnje mjeri blizu 5000 godina. Na području nekadašnje Mezopotamije (Vavilona) nađeni su ostaci velikog dijela Hamurabijevog zakonika koji je bio ispisan na glinenim pločicama. Tu nalazimo temelje mnogih današnjih pravnih pojmova. To područje kao tačka susretanja Istoka i Zapada mnogi smatraju jeste područje gdje je nastala trgovina odnosno gdje su nastali neki oblici trgovine koji su temelj i nekim oblicima današnje trgovine. Kasnije neke oblike regulisanja pravnih odnosa na jednoj drugoj ( vjerskoj) osnovi nalazimo i u osnovnim religijskim postavkama ( knjigama ) a to su : Biblija, Kuran, Talmud. Može se kazati da je Rimsko pravo izvršilo izvanredan uticaj na svaka druga prava. Tako i danas, kako Evropsko-kontinentalno tako i Anglo-Saksonsko pravo sadrže niz ustanova koje su preuzete mada dorađene i osavremenjene baš iz rimskog prava. Postoje mnoge škole ( reorije ) koje se bave pravom. Pomenućemo samo neke od njih a to su:

1)    Prirodno pravna škola čiji su osnivači Džon Lok i Žan Žak Ruso i po kojoj je pravo kategorija koja se svrstava u prirodna prava i koja čovjek dobija samim svojim rođenjem. Kategorija koja je vječna, nepromjenjljiva.
2)    Pozitivno pravno učenje – Dogmatsko učenje  ima drugačiji pristup. Pravo predstavlja sistematizovani skup pravila koje svojom voljom stvara država i čiju primjenu ona obezbjeđuje putem aparata prinude. Po  ovim teoretičarima pravna norma je dogma. Mora se primjenjivati i bez postavljanja pitanja poput «zašto je baš takva».
3)    Istorijsko pravna škola  uzima za osnov istorijski aspekt i po njoj pravo nastaje i razvija se iz narodnog duha, pa kako svaki narod ima svoj duh onda se i prava pojedinih naroda razlikuju.
4)    Normativistička škola  Po njoj pravo se zasniva na važećem pravnom sistemu koji se logičkom analizom objašnjava i definiše kroz razne pojmove kao što su pravna norma, pravni akt, delikt itd.
5)    Sociološka škola  (elastična teorija) pravo posmatra kao pojavu uslovljenu društvenim činiocima a ne idejom, duhom, opštim dobrom i slično.

U nizu ostalih škola pomenućemo filozofsku, religijsku, dijalektičko učenje, funkcionalizam itd. U skladu sa ovim teorijama u pravu se primjenjuju određeni metodi kao što su: dijalektički metod, filozofski, uporedno pravni, pravno tehnički, istorijski, uzročno objašnjavajući itd.
Pravom se regulišu  određeni društveni odnosi. Pravno regulisanje društvenih odnosa treba razlikovati od regulisanja tog istog odnosa običnom normom, moralnom normom ili normom društvene organizacije. Jedan društveni odnos može biti regulisan na sve te načine.