Saobraćajna politika Srbije i stanje putne mreže

1. Uvod
Pod saobraćajem se podrazumevaju sveukupni odnosi međuljudskih komunikacija, zatim prenos informacija i podataka, kao i prevoz ljudi i materijalnih dobara. Uz pomoć tehničko-tehnoloških sredstava vrši se prenos informacija i podataka, kao i prevoz ljudi i materijalnih dobara od najkraćih do najudeljenijih mesta. Može se reći da je saobraćaj star koliko i ljudsko društvo. Uporedo s razvojem društva, razvijala se i nauka o saobraćaju, saobraćajnim komunikacijama i saobraćajnim sredstvima, koja je podsticala i usmeravala razvoj saobraćaja. Tako da se danas može govoriti o pet izgrađenih vidova saobraćaja i to: železnički, drumski, vodni, vazdušni i telekomunikacioni.
Saobraćaj je osnovni činilac, ne samo razvoja društva, već i opstanka određene društvene zajednice. Jednostavno rečeno, saobraćaj je društveni “krvotok” i tamo gde ne dosežu saobraćajne arterije, to područje demografski odumire. Ova delatnost ima kako sociološku, tako ekonomsku i razvojnu ulogu u društvu. Zasebno posmatran, saobraćaj je veoma propulzivna i profitabilna delatnost, a kada se ova deletnost sagledava u širem smislu, pouzdano se može reći da je saobraćaj osnov društvenog razvoja i njegov glavni integrativni činilac. Nivo razvoja nekog društva meri se sa stepenom razvoja saobraćaja, a stepen kulturnog razvoja sa kulturom u saobraćaju.
Putni ili drumski saobraćaj čini okosnicu saobraćaja u Republici Srbiji. Najvažnije čvorište je glavni grad Beograd posle koga slede Novi Sad i Niš. Putnu mrežu u Republici Srbiji čine javni i nekategorisani putevi. Mreža javnih puteva ima dužinu blizu 41.000 km, od čega 40% otpada na državne puteve.
Republiku Srbiju odlikuje srednja gustina naseljenosti i dobro razvijena mreža puteva koja po svojoj gustini (izračunata na osnovu njene površine i broja stanovnika) ne zaostaje mnogo u odnosu na nivo razvijenih zemalja. U Republici Srbiji živi 7,5 miliona stanovnika i ima oko 2,2 miliona registrovanih vozila. Ukupna dužina puteva iznosi oko 43.839 km puteva. [1]
Putna mreža se prostire na nadmorskim visinama od 30 metara (Negotin) pa do 1.700 metara (Golija). Procena je da se 40% dužine putne mreže prostire na visinama preko 600 metara. Asfaltni kolovozi državnih puteva prvog i drugog reda su izgrađeni u periodu od 1962. do 1985. godine, pri čemu su mnogi pravci zadržali stare elemente trase, tako da je asfalt položen preko postojećeg tucanika. U istom periodu su najznačajniji pravci izgrađeni prema projektima, te su te deonice dobile nove, bolje elemente uzdužnog i poprečnog profila.