Uvod u građansko pravo

PREDMET GRAĐANSKOG PRAVA
Određivanje predmeta i metoda građanskog prava ima i vrlo praktični značaj s jedne strane, jer pomažekod određivanja da li neki spor spada pod građanske ili privredne sudove, ili o njemu rešava upravniorgan. Ova analiza otkriva tesnu vezu i uzajamno dejstvo između građansko pravnih normi idruštvenih odnosa koji čine predmet građanskog prava. Predmet građanskog prava su određenidruštveni odnosi koje reguliše ta grana prava. Ti konkretni društveni odnosi zahtjevaju pravnouređivanje. Kada je u pitanju metod građanskog prava, radi se o načinu na koji je konkretni društveniodnos regulisan. Sam predmet zahtjeva i određuje metod jer se ne može istim sredstvom obrađivati na primjer staklo i dijamanti. Metod se može definisati i kao pravni način formiranja ponašanja ljudi, krozutvrđivanje njihovih prava i obaveza. On je određen karakterom društvenih odnosa regulisanih pravom.Građansko pravo reguliše robno-novčane odnose (robnu razmjenu, razmjenu usluga, razmjenu radnesnage, koja je ekonomski gledano roba, prisvajanje i korištenje robe, okvire i uslove prisvajanja irazmjene robe, položaj i svojstva nosilaca te razmjene, subjekte, odnosno lica koja raspolažu robom) i lične neimovinske odnose.
Pored robno-novčanih odnosa koje je glavni predmet građanskog prava, ugrađansko pravo spada još i nasljedno pravo, koje je na granici ličnog i imovinskog prava, poštoreguliše prenos ekonomskih dobara za slučaj smrti, vodeći računa o porodičnim vezama. Porodično pravo je izvan građanskog prava, a lična prava (pravo na ime, čast, tjelesni integritet). Lična pravadobijaju građanskopravnu zaštitu samo ukoliko se kod zaštite ličnih prava radi o uspostavljanju pređašnjeg stanja.

METOD GRAĐANSKOG PRAVA
Metod pravnog regulisanja uključuje forme i načine pomoću kojih pravo vrši svoj uticaj na karakter isadržaj društvenih odnosa koje reguliše. Svaka grana prava ima svoj sopstveni metod regulisanja, akarakteristike građanskopravnog metoda regulisanja društvenih odnosa su:-
Ravnopravnost stranaka:
građansko pravo stavlja lica – učesnike u jednom građanskopravnomodnosu u jednak položaj. Uzajamni odnosi subjekata su regulisani po načelu jednakosti stranaka iravnopravnosti njihovih volja. Npr. u jednom ugovoru o kupoprodaji i prodavac i kupac su potpunoravnopravni. Takav položaj stranaka u ugovoru se naziva i koordiniran. To nije na primjer, slučajkada se radi o plaćanju poreza. Građanski porezni obveznici su dužni da plaćaju porez nadležnomfinansijskom organu državne uprave, srazmjerno svojim dohocima. Subjekti ovakvog odnosa, na jednoj strani državni organ, na drugoj građanin, nalaze se u odnosu nadređenosti i podređenosti.Takav odnos je upravno pravni odnos. Korišćenje jednog određenog metoda zavisi od karakteradruštvenih odnosa, koje obuhvata data grana prava. Građansko pravo reguliše robno novčaneodnose.-
Autonomija volja:
Sledeća karakteristika metoda građanskog prava je slobodna inicijativa u pogledu nastanka građanskopravnog odnosa. Ona proizilazi iz karaktera radnji koje preduzimajusubjekti u građanskopravnom odnosu. Volja stranaka u građansko pravnom odnosu je zakon zastranke. Ova slobodna inicijativa stranaka ima dva aspekta: slobodu da izabere partnera s kojim ćestupiti u odnos i njihova sloboda da sami, putem sporazuma odrede uslove pod kojim će se vršitinjihova uzajamna prava i obaveze. Ova slobodna inicijativa pri zasnivanju i uobličenju pravnihodnosa, tipična je za građansko pravo, zove se u zapadnoj teoriji
autonomija volja
Ne nastaju svigrađanskopravni odnosi na osnovu slobodne inicijative stranaka. Ponekad zakon određuje uslove zanastanak građanskopravnih obaveza, nezavisno od volje stranaka. To su npr obaveze iz građanskogdelikta, ili iz neosnovanog bogaćenja.-