Kurikulum

KURIKULUM
(esej)

Pojam kurikulum je relativno nov u velikom broju zemalja. U većini reformi započetih poslednjih decenija XX vijeka pribjegava se pojmu kurikuluma, pretpostavljajući da on predstavlja značajan uslov za uspijeh reforme, odnosno inovacija koje se reformom uvode. Smatra se da je prelazak na kurikulum najbolji put da se obrazovni sistem otvori i prilagodi zahtijevima vremena i osigura prostor za stalna poboljšanja i razvoj sistema obrazovanja.
Riječ kurikulum potiče od latinske riječi currere što znači trčati, trčati trku, trka, trkalište. U svom prvobitnom obliku riječ kurikulum je imala značenje „toka i redoslijeda učenja, serije prepreka i prepona u učenju koje se moraju savladati za određeno vrijeme.
Za razumijevanje kurikuluma kao cjeline obrazovnog procesa Voker daje sledeću definiciju:
„Kurikulum sadrži sve događaje oko kojih su okupljeni nastavnici i učenici, događaje koje nastavnici, učenici i svi zainteresovani za obrazovni proces prepoznaju kao važne za podučavanje i učenje, na koje se naročito ukazuje kada se oni koriste kao osnova za procjenjivanje uspijeha i škole i učenika, način na koji su ti događaji organozovani jedni prema drugima i prema ostalim događajima koji su vezani za neposrednu i obrazovnu situaciju i prostor i vrijeme.“
U novijim istraživanjima se sve više izbjegavaju definicije, a umjesto njih se uvode ključni pojmovi i riječi: sadržaj, cilj, organizacija, metode, razvoj, evaluacija itd.
S obzirom na dominantnost pojedinih elemenata u strukturi kurikuluma, u teoriji i praksi obrazovanja prisutne su četiri grupe shvatanja kurikuluma. Kurikulum se definiše kao:

•    sadržaj učenja
•    plan učenja
•    produkt učenja
•    iskustvo učenja

Razumijevanje kurikuluma kao sadržaja učenja, javlja se u tri varijante:

•    školski plan
•    tematski pregled kursa
•    studijski program (silabus)

Ono što se tradicionalno podrazumijeva pod školskim kurikulumom je skup nastavnih predmeta, tj. kurseva, koji su izvedeni iz odgovarajućih naučnih disciplina, a koji se proučavaju i uče u školi.
S obzirom da su predmeti razvrstani po nivoima tj. razredima i da je za svaki nivo razvrstan broj i tip časova, ta vrsta kurikuluma se u praksi naziva školski kurikulum, nastavni plan ili plan obrazovanja i najčešće se praktikuje u tabelarnim formama.
Osnovna funkcija ove vrste kurikuluma je donošenje relevantnih odluka u organizaciju nastave i njenu evaulaciju u školskim uslovima.
Kurikulumom se često naziva, manje ili više detaljan, program, odnosno pregled sadržaja kursa.
To je lista oblasti i tema koje su obavezujuće za nastavnika i koje će se na kursu obrađivati.
Detaljna specifikacija sadržaja sa preporukama o načinu njihove obrade i ciljevima kursa ili pojedinačne oblasti ili jedinice učenja u okviru datog kursa, takođe se naziva kurikulumom.
Za ovaj tip specifikovanja sadržaja učenja, često se koristi i termin silabus.
Silabus je naprednija forma kurikuluma jer pored navođenja tema, veoma jasno govori o obavezama nastavnika u smislu ciljeva koje treba da postigne i sugeriše način na koji treba da obradi sadržaj.

Kurikulum kao plan učenja omogućuje programerima i nastavnicima da donose relevantne procjene, zaključke i odluke o procesu učenja i proučavanja prije, tokom, i poslije intervencije.
Plan učenja izražava filozofiju i karakter obrazovanja i učenja, koji su operacionalizovani u ciljevima, zadacima i ishodima obrazovanja i projekciju načina i mogućnosti za njihovo efikasno ostvarenje u praksi.