Tehnička hemija

REČ AUTORA
Hemija je nauka o materiji i hemijskim promenama. Uprkos brojnim i novim saznanjima o fizičko-hemijskim karakteristikama materije do sada još nisu otkrivene sve “tajne” i “misterije” materije pa je zato još uvek nemoguće u potpunosti definisati materiju.
Studentima tehničkih nauka Hemija može ponekad da izgleda kao zastrašujući lavirint hemijskih formula, jednačina i teorija. Ustvari iza svega toga krije se realni svet koji okružuje čoveka čiji je i on deo. Hemijske formule, hemijske jednačine koje opisuju hemijska čedinjenja i hemijske reakcije, služe da se objasni i razume taj čudesni materijalni svet koji nas okružuje sa svom raznovrsnošću i stalnim fizičko-hemijskim promenama koje se neprestano odigravaju (reverzibilno dinamički procesi).
Izučavanje i studiranje osnovnih zakonitosti iz predmeta Hemije nije važno samo radi sticanja znanja iz hemijske discipline, već je u elementarnom obimu, u kakvom je koncipiran kurs Hemije za studente određenih odseka FTN, neophodan za adekvatno razumevanje, pojava, procesa i fenomena (korozija, lom mehaničkih konstrukcija, tretman voda i drugo) u disciplinama kao što su tehnika, mašinstvo, inženjerstvo zaštite životne sredine i druge naučne i stručne delatnosti! Sa iskrenom željom da naši studenti tehnike i inženjerstva zaštite
životne sredine zakorače i polete u magičan svet Hemije pripremljena je ova interna skripta iz Hemije.

Predmetni nastavnici sa saradnicima

 
Antimaterija, tu pored nas

Najnovije naučno dostignuće koje će sigurno obeležiti početak trećeg milenijuma je kontrolisana proizvodnja antimatrije u sedištu evropske organizacije za nuklearna istraživanja – CERN u Švajcarskoj, objavljeno 18. septembra. Naime, konačno je proizveden veliki broj niskoenergetskih atoma antivodonika – tvorevine koja predstavlja antičesticu običnom vodonikovom atomu. Priču o antičesticama i antimateriji započeo je 1927. godine, fizičar Pol Dirak (Paul Dirac) koji je predvideo da elektron ima svog parnjaka, antielektron (kasnije je on nazvan pozitron). Upravo na stogodišnjicu Dirakovog rođenja CERN je obradovao svetsku naučnu javnost svojim dostignućem. Antičestice su iste mase, ali suprotnog naelektrisanja u odnosu na njihove čestice kojima su kao odraz u ogledalu, a stapanjem jedne čestice i njoj odgovarajuće antičestice dolazi do anihilacije – njihovog međusobnog poništavanja i nestajanja, uz oslobađanje energije, ili, kako na samom ATHENA sajtu simbolično kažu – poput ljubavnika zarobljenih u vezi osuđenoj na propast, materija i antimaterija inicijalno se privlače
(zahvaljujući suprotnim nabojima) a onda uništavaju jedna drugu. “Velikim praskom”, ogromnim oslobađanjem energije, stvorena je ista količina materije i antimaterije, a jedna od najvećih naučnih tekovina 20. veka upravo je otkriće da antimaterija mora postojati. Sve dosad, antimaterija je smatrana za odličnu podlogu za naučnu fantastiku – setimo se “Zvezdanih
staza” (Star Trek), gde je antimaterija korišćena kao snažno pogonsko gorivo za svemirski brod Enterprajz. U fabrici CERN krajem 70-ih počela je gradnja proton-antiprotonskog kolajdera, dugog čak 27 metara. Iako je najjednostavniji atom u prirodi, atom vodonika, sačinjen samo od jednog protona (jezgro) i jednog elektrona koji kruži oko njega, naučnicima je ipak trebalo puno truda da u CERN-u produkuju antivodonik, antičesticu koja se sastoji od antiprotona i antielektrona (pozitrona). Najnovija mašina u CERN-u je antiprotonski
decelerator (usporivač) – AD. Aparatura pod nazivom ATHENA u ovom deceleratoru elektromagnetnim poljem “hvata” antiprotone i hladi ih do ekstremno niskih temperatura. Upoređivanjem osobina ultrahladnog vodonika sa običnim vodonikom odgovoriće se na pitanje gde i u kom vidu zapravo egzistira antimaterja u univerzumu. Na ATHENA linku u odeljku TOOLS možete sami simulirati ubrzanje čestica i prošetati se uz panoramski pogled i zoom na unutrašnjost antiprotonskog deceleratora. U odeljku PEOPLE mozete se upoznati sa naučnicima koji rade u CERN, a dolaze iz 80 zemalja sveta i sa oko 500 univerziteta. “Jedna od stvari u koju bismo voleli da poverujemo – kaže u intervjuu na sajtu Džon Ids (John Eades), jedan od glavnih istraživača, – jeste ta da može postojati jedan svet u ogledalu, sačinjen od antimaterije, koji bi delovao isto kao svet u kome mi živimo”.