Tehničke analize i sistema trgovanja na finansijskim tržištima

1. TEORIJSKA OSNOVA

Osnovna podela analiza jeste na tehničku i fundamentalnu. Nastanak tehničke analize se prvi put uočava u Japanu u 18.veku kada su je trgovci pirinčem koristili radi predvidjanja buduće cene pirinča. Medjutim, tvorcem tehničke analize se smatra američki novinar Charles Dow, urednik Wall Street Jorunal-a u 19.veku, koji je ostao upamćen i kao kreator prvog berzanskog indeksa (Dow Jones Stock Average). Dow je sa svojim partnerom Edwardom Jonesom osnovao firmu Dow Jones & Company koja je prva počela sistematsko praćenje kretanja cena. Postavke tehničke analize koje je utvrdio Dow se i danas smatraju osnovom tehničke analize, bez obzira na postojanje kompjuterskih tehnologija. On je svoju teoriju smatrao nekom vrstom barometara opštih tržišnih trendova.
Tehnička analiza proučava tržišna kretanja, primarno korišćejem grafikona, u svrhu predvidjanja budućih cenovnih trendova.
Koncept tehničke analize bazira na pretpostavci da su svi faktori koji utiču ili mogu uticati na cenu akcija već sadržani u trenutnoj ceni, kao i da se na osnovu prethodnog kretanja može predvideti buduće kretanje cene akcija određene kompanije.
Tehnička analiza se bazira na sledećim osnovama:
a) tržišna kretanja uzimaju u obzir sve dostupne informacije
b) cene se kreću u trendovima
c) istorija se ponavlja

Osnovno sredstvo tehničke analize su grafikoni. Najzastupljeniji medju njima su linijski grafikon (Line chart), stubičasti grafikon (Bar chart) i grafikon oblika sveće (Candlestick chart). Svaki od njih pruža odredjene pogodnosti, u zavisnosti od toga šta analitičar posmatra. Zbog ovoga tehnički analitičari se često nazivaju i “čartisti” (eng.chart- grafikon)

Značajnu pomoć savremenim korisnicima tehničke analize obezbeđuju softverska rešenja u vidu posebnih programa tehničke analize koji pojednostavljuju posao „čitanja“ grafikona.

Tehnička analiza u većini slučajeva predstavlja pokušaj da se iskoriste obrasci kretanja cena akcija koje se ponavljaju i koji su predvidljivi u cilju ostvarivanja abnormalnih profita u trgovanju.

Fundamentalna analiza se bazira na određivanje prave cene akcije, koristeći se procenama o budućem prihodu i dividendama firme, kamatnim stopama i riziku kojem su izložene. Ova analiza se odnosi na utvrđivanje diskontovane sadašnje vrednosti svih isplata koje će akcionar primiti od svake akcije koju poseduje. Ako ta vrednost premašuje cenu akcije, onda se kupovina takve akcije smatra opravdanom.

Prvi koraci u fundamentalnoj analizi počinju analizom ranijih prihoda i uspeha u finansijskim izveštajima organizacije,zatim se analizira sposobnost uprave firme, položaj firme u grani i analiza perspektive cele grane. Cilj ove analize je da se pronađu firme koje su bolje nego što ostali misle. Tu čak spadaju i neuspešne firme za koje se utvrdi da nisu u tako nepovoljnoj poziciji.
Za izračunavanje finansijskih pokazatelja koristi se racio analiza koja kao rezultat daje racio pokazatelj. Ovim pokazateljem se iskazuje jedna bilansna pozicija prema drugoj.

U osnovi, postoje dva pristupa u fundamentalnoj analizi:
o odozgo na dole (top-down) – najpre se vrši procena stanja i predvidjanje kretanja u privredi kao celini, potom u industrijskoj grani i na kraju u samoj kompaniji koja je predmet posmatranja.
o odozdo na gore (bottom-up) – najpre se procenjuje stanje i perspektiva kompanije, potom privredne grane u kojoj posluje i na kraju cele privrede.

Tumačenjem ovih javno dostupnih rezultata, svaki analitičar će doći do sličnih zaključaka. Međutim, ono što je osnova fundamentalne analize jeste činjenica da zaradu možete ostvariti samo ako je analiza jednog analitičara bolja od analize koju su uradili njegovi konkurenti.