Amortizacija kredita

UVOD
Pod pojmom amortizacija kredita podrazumevamo vraćanje kredita (zajma) koga je dužnik uzeo od poverioca pod određenim uslovima. Ukupnu sumu koju dužnik duguje poveriocu (glavnica sa pripadajućom kamatom) , dužnik vraća u ugovorenom roku kroz određeni broj rata.Kreditni odnosi se uspostavljaju između dužnika i poverioca, a nastaju kada dužnik, pod određenim ugovornim uslovima, od poverioca uzme određenu sumu novca na zajam. Ovu sumu sa pripadajućom kamatom dužnik poveriocu vraća u ugovorenom roku kroz određeni broj rata. Uobičajeno je da se ugovara vraćanje kredita kroz određeni broj godišnjih ili mesečnih rata čije iznose nazivamo anuitetom. Anuiteti mogu ali ne moraju biti isti u svim otplatnim periodima. Kamata se najčešće otplaćuje zajedno sa glavnicom, ali može se ugovarati i drugačije vraćanje kredita. Ako se kamata vraća zajedno sa glavnicom, onda se svaki anuitet sastoji od dela otplate i date kamate. Vremenski interval jednog otplatnog perioda, pored godine i meseca, može biti i bilo koji vremenski interval. Vraćanje zajma-kredita, obično se naziva amortizacijom zajma, može se realizovati na više načina. Kredit se može amortizovati jednakim ili nejednakim anuitetima. Dogovorom između dužnika i poverioca određuje se ne samo broj već i vrsta anuiteta. Ako se kredit vraća pomoću nejednakih anuiteta, onda su oni najčešće rastući, odnosno opadajući po aritmetičkoj ili geometrijskoj progresiji. Anuiteti mogu biti opadajući i zbog, u njima, udela kamate koja se , iz anuiteta u anuitet, smanjuje zbog smanjenja ostatka duga i pored toga što je u svakom od njih otplata ista. U ovoj glavi prvo će biti obrađen kredit koji se realizuje jednakim otplatama, ali različitim anuitetima, kod kojeg se za sva izračunavanja koristi samo aparatura prostog interesa. Zatim, kredit sa jednakim anuitetima i na kraju krediti po kojima otplate obrazuju aritmetičku, odnosno geometrijsku progresiju.Standardni krediti, kao što su stambeni ili potrošački krediti predstavljaju tzv. Amortizovane kredite. To su krediti koji imaju ugovoreni rok za potpunu otplatu kredita i fiksnu mesečnu ratu. Uplatama mesečnih rata tokom trajanja kredita, dužnik otplaćuje celokupan iznos kredita kao i pripadajuću kamatu. Zbog toga, iznos rate se sastoji od – dela koji se koristi za otplatu glavnice i dela kojim se otplaćuje kamata. U početku otplate kredita, deo koji se koristi za otplatu glavnice je znatno niži od dela za otplatu kamate. Tokom vremena otplate kredita, ovaj odnos se menja u korist otplate glavnice. Zbog toga se glavnica kredita smanjuje sporije tokom početnog perioda otplate kredita a zatim sve brže pa možete biti iznenađeni preostalim iznosom duga kada poželite da prevremeno otplatite kredit! Ovakav plan otplate kredita upravo i ima za cilj da zaštiti banke od rizika da ćete rešiti da prevremeno otplatite dug. Bankama su prihodi od kamate osnovni izvor prihoda. Njima nije od koristi da klijenti vrše prevremene otplate kredita zato što tada gube prihode od kamata na koje su računale. Banke se štite tako što naplaćuju veći deo kamate ranije. Banke su dužne da utvrde plan otplate odnosno amortizacije kredita i da ga dostave dužniku u trenutku odobravanja kredita. Plan otplate sadrži podatke o iznosu mesečne rate, datumu dospeća svake rate kao i stanju glavnice posle otplate svake rate.