Osnovna sredstva

Pojam i podela osnovnih sredstava

Finansijski kapital pribavlja se sa ciljem da se uloži u poslovanje i da se nakon završenog poslovnog ciklusa vrati uvećan.Obavljanje poslovne aktivnosti zahteva da se izvrše odgovarajuća ulaganja.U zavisnosti od funkcije koju imaju u procesu proizvodnje ukupna uložena sredstva se mogu podeliti na osnovna i  obrtna sredstva.

Osnovna sredstva su sva ona sredstva koja u process proizvodnje ulaže svojom celokupnom vrednošću,ali se pri jednom poslovnom ciklusu ne troše u celosti, već se njihpva vrednost usled fizičkog I moralnog rabačenja postepeno smanjuje, I do kraja zadržavaju svoj prvobitni oblik.

Osnovnim sredstvima se smatraju prirodna bogatstva I sredstva za rad kao I ulaganja u prirodna bogatstva I sredstva za rad. Knjigovodstveni pojam osnovnih sredstava nešto se razlikuje od pojma sredstava za rad.Osnovnim sredstvima smatraju se I materijalne investicije kao što su patenti,licence I osnivačka ulaganja koja ne predstavljaju sredstva za rad u užem smislu. Iz osnovnih sredstava je isključen sitan inventar  koji u suštini predstavlja sredstvo za rad.

Osnovna sredstva se mogu javiti u obliku stvari, prava I novca koji je namenjen ulaganju u stvari I prava iz osnovnih sredstava.

U našem zakonu osnovna sredstva su podeljena prema kriterijumu koji uzima za odnos osnovna sredstva prema procesu proizvodnje.

Prema ovom kriterijumu,osnovna sredstva se dele na :

a)    Osnovna sredstva u pripremi
b)    Osnovna sredstva u funkciji
c)    Osnovna sredstva van funkcije.

OSNOVNA SREDSTVA U PRIPREMI (IZGRADNJI)

Obzirom na to da ulaganja u  osnovna sredstva zahtevaju značajna finansijska sredstva,pribavljanju osnovnih sredstava predhodi odluka organa upravljanja preduzeća. U odluci se precizira koje stvari ili prava treba nabaviti i iz kojih izvora će biti izvršeno finansiranje nabavke.
Kada se osnovna sredstva pribavljaju izgrdanjom, tada se visina potrebnih novčanih sredstava  odredjuje na osnovu podataka sadržanih u investicionom programu i tehničkoj dokumentaciji.

Ulaganja u osnovna sredstva mogu se vršiti sa ciljem da se :izgradi novi kapacitet, proširi postojeći kapacitet , modernizuje ili izvrši zamena postojećeg kapaciteta.

Od početnih ulaganja do aktiviranja osnovnog sredstva  protekne  kraći ili duži vremenski period , u okviru koga se osnovna sredstva čije je pribavljanje u toku smatraju osnovnim sredstvima u prepremi.Osnovna sredstva u pripremi su ,prema tome ona čija izgradnja još nije završena i koja zbog toga nisu spremna za uključivanje  u poslovnu aktivnost. Faze pripreme osnovnioh sredstava obuhvata sve pripremne radnje  počev od obezbedjenja novčanih sredstava  preko nabavke  investicionog materijala i opreme, izgradnje i montaže, sve do završetka osnovnog sredstva  i njegovog uključivanja u funkciju. Osnovna sredstva u pripremi se mogu stoga javiti u obliku :

a)    Potraživanja za avanse po osnovu investicija
b)    Potraživanja po osnovu zajedničke izgradnje osnovnih sredstava
c)    Investicija u toku.

Po završetku faze pripreme , osnovna sredstva se uključuju u poslovanje, odnosno postaju sastavni deo osnovnih sredstava u funkciji.