Porezi

Uvod

Svakoj državi za zadovoljenje zajedničkih potreba bilo da su opšte ili kolektivne potrebna su odgovarajuća materijalna sredstva. Ova sredstva mogu se pribavljati na različite načine i mogu se crpeti iz različitih izvora.Kao osnovni i najznačajniji izvor prihoda u skoro svakoj zemlji javljaju se porezi. Moderna država je u suštini poreska država, koja preko poreza preraspodeljuje veliki deo nacionalnog dohodtka i na osnovu raznovrsnih efekata oporezivanja , ostvaruje ciljeve fiskalne, socijalne, ekonomske i razvojne politike. Kroz istoriju su se menjali načini i oblici ispoljavanja poreza, ali se porez uvek javljao. Porez je u antičko doba predstavljao prisilno davanj, dok se u feudalizmu porez posmatra kao poklon ili pomoć. Porez je obaveza koju poreski obveznici plaćaju državi bez ikakve neposredne nadoknade.To je deo dohodka koji zajednica oduzima na osnovu svog državnog odnosno finansijskog suvereniteta.Država to čini u cilju prikupljanja sredstava za podmirivanje kolektivnih potreba. Poreska obaveza ne može se izbeći, jer je plaćanje poreza opšta obaveza koja se nazisi od dobre volje građana, nego se zasniva na zakonskoj snazi, jer ako poreski obveznik neplati porez izvršiće se prinudna naplata. Karakteristika poreza je u tome što plaćanje poreza ne daje pravo ni na kakvu neposrednu protivnaknadu licu koje plati porez.Istina, poreski obveznik koristi javne službe, javna dobra u opštoj upotrebi i druge uslove koje mupruža zajednica, ali to korišćenje ne zavisi od visine poreza niti uopšte od plaćanja poreza.

Karakteristike poreza

Osnovne karakteristike poreza kao najvažnijeg oblika janih prihoda su :

•    prinudnost davanja, •    davanje bez direktne protivnaknade, •    davanje iz dohodka, ređe iz imovine, •    naplata u novcu .

Poreska obaveza proističe iz pripadnosti jednoj državi, jer porez pod određenim uslovima plaćaju i strani državljani, izuzev diplomatskih predstavnika na bazi reciprociteta. Prinudno davanje je prva karakteristika poreza jer porez uvodi država na osnovu svog finansijskog suvereniteta. Poreski obveznici po zakonskim propisima moraju izvršiti svoje obaveze u određenom roku.Davanje bez direktne protivnaknade je druga karakteristika poreza. Porezi predstavljaju davanje iz dohodka, a ređe iz imovine.U savremenim finansijama naplata poreza se vrši u novcu, a samo izuzetno u naturi. U savremenoj državi svi poreski prihodi slivaju se u zajednički budžet i koriste za podmirenje kolektivnih potreba. Sredstva prikupljena iz pojedinihvrsta poreza nemaju namenski karakter, pa moderna država nije obavezna da objašnjava poreskom obvezniku u koju će svrhu da koristi porez. U toku istorijskog razvitka društva ciljevi oporezivanja su se menjali.Uraznim društveno-ekonomskim formacijama za objašnjavanje ciljeva oporezivanja uzimali su se razni elementi i služili su različiti kriterijumi.