Budžet

BUDŽET
Budžet se najčešće definiše kao sistematski prikaz (šema) prihoda i rashoda neke države za određeno plansko razdoblje, odnosno za jednu budžetsku godinu. Budžet, zapravo, predstavlja pravni akt koji donosi najviše zakonodavno telo u državi (parlament, skupština) u kome se za godinu dana detaljno predviđaju svi javni prihodi i svi javni rashodi, a zatim se prikazuju i namenski raspoređuju po tačno i unapried utvrđenoj budžetskoj strukturi.

Osnovne karakteristike budžeta su:

•  budžet je pravni akt od posebne važnosti koji se donosi po posebnoj proceduri donosi najviše predstavničko, zakonodavno telo po posebnoj proceduri i u formi zakona, onda budžet ima sve odlike zakona;
•  budžet je finansijski instrument i donosi se za vreme perioda od godinu dana;
•  budžet je sistematski prikaz ili plan prihoda i rashoda države za jednu godinu;
•  budžet se donosi unapred, pre početka budžetske godine;
•  budžet obavezno usvaja najviše predstavničko telo države (parlament, skupština);
•  u budžetu svi javni prihodi i javni rashodi detaljno su predviđeni, kako po vrsti, tako i po namjeni. U budžetu se obavezno predviđaju izvori i iznosi pojedinih prihoda;
•  budžet sadrži i finansijski zakon, koji se odnosi na izvršenje budžeta;
•  visina i struktura prihoda i rashoda budžeta moraju biti potpuno usaglašeni i dinamički raspoređeni, i to tako da osiguravaju kontitnuitet finansiranja javnih potreba;

 
FUNKCIJE BUDŽETA

Budžet u modernoj državi vrši tri osnovne funkcije:

•  Ekonomsku funkciju;
•  Političku funkciju;
•  Pravnu funkciju;

Osnovna funkcija budžeta je svakako njegova ekonomska funkcija u razvoju privrede. Ona se sastoji u preciznom i jasnom predviđanju i utvrđivanju javnih rashoda i izvora javnih prihoda, kojima će se ti rashodi pokriti. Savremena država, kroz budžetsku politiku snažno deluje na sve oblike potrošnje, kao i na obim i strukturu ukupne potrošnje. Pored toga značajna je i funkcija budžeta u stabilizaciji privrede (antinflaciono i antideflaciono delovanje), u alokaciji proizvodnih faktora i sl.

Politička funkcija budžeta proizilazi iz činjenice da budžet, njegov obim i njegova struktura, prevashodno zavisi od društveno-političkog uređenja zemlje. Zapravo, kroz budžet se oslikava politička organizacija vlasti i političkog uređenja zemlje. Budžet ima i pravnu funkciju. Celokupna problematika budžeta regulisana je pravom (područje budžetskog prava) i sadržana je u zakonu o budžetu ili u zakonu o državnom računovodstvu. Budžet, posebno visina i struktura javnih rashoda obavezan je za izvršnu vlast, koja ga ne može menjati bez odobrenja parlamenta. Pravna funkcija budžeta sadrži u sebi i kontrolnu funkciju parlamenta u vezi sa realizacijom budžeta. Time se, istovremeno,sagledava i zakonitost u korišćenju sredstava iz budžeta.