Geopolitika kao faktor međunarodnih odnosa

Uvod

Pod pojmom međunarodnih odnosa podrazumevaju se odnosi koji se uspostavljaju između država,naroda,pokreta,organizacija kao i između pojedinaca.
Geopolitika je pseudonaučna teorija koja se zasniva na stanovištu da prostor, teritorija na kojem živi neki narod ima odlučujući uticaj na oblike i forme njegove društvene organizacije, te da je teritorija jedne države bitan izvor njene snage. Prvi put je termin „geopolitika“ upotrebio početkom XX veka švedski politički filizof Rudolf Kjelen u svom delu „Država kao životni oblik“ koji ju je definisao kao „nauku o državi kao gegrafskom organizmu materijelizovanom u prostoru“.
Upotreba ovog pojma širi se u periodu između Prvog i Drugog svetskog rata, da bi se posle Drugog svetskog rata njegova upotreba proširila na ceo svet. Novija shvatanja geopolitike koja su se javila povodom Drugog svetskog rata, temelje se na ideji o tlu kao značajnom faktoru u određivanju ciljeva neke nacionalne politike. Geopolitika je pre svega utemeljena u geografskoj, ali i u vojnoj nauci, istoriji, ekonomiji, politici i demografiji. Ona predstavlja nezabiolaznu kariku u analizi i istraživanju kompleksnosti međudržavnih i naddržavnih odnosa.
U Maloj enciklopediji geopolitika je definisana kao „nauka o uticaju prirode jedne zemlje (geografski položaj,klima,tla…) na njene ekonomske-društvene, političke i kulturne nadgradnje na istorijski razvoj jedne nacije i na njen međunarodni položaj.“

Predmet i zadaci geopolitike

Jasno je da nastanak geopolitike počiva na pretpostavci o zavisnosti političkih zbivanja od karakteristika tla na kojem se ispoljavaju. Predmet geopolitike se najbolje može videti u definiciji da je ona „naučna disciplina koja proučava ulogu i značaj fizičko-geografskih i društveno-geografskih činilaca u političkim pojavama i procesima“. Dakle ,predmet geopolitike su:

1)    političke pojave i procesi
2)    fizičko-geografski činioci
3)    društveno-geografski činioci
4)    ne-geografski činioci

„Njeni glavni zadaci bi se mogli svrstati u četiri grupe:
I-utvrđivanje korelacije između pojedinih političkih pojava i procesa i fizičko-geografskih i društveno-geografskih karakteristika prostora na kojem (ili u vezi sa kojim se) te pojave ispoljavaju ili su se ispoljvale

II-ispitivanje postojanja uzročno posledične povezanosti između određenih politčkih pojava i procesa i njihovih fizičko-geografskih i društveno-gografskih korelata.
III-indetifikovanje sklopova (kombinacija) fizičko-geografskih i društveno-geografskih karakteristika prostora koji značajno utiču na određene političke pojave i procese (podstiču,otežavaju ili onemogućavaju njihovo nastajanje; produžavaju ili ograničavaju vreme njihovog ispoljavanja; menjaju efekte njihovog delovanja).
IV-prognoziranje nastajanja određenih političkih pojava i tokova političkih zbivanja na osnovu percepcije aktuelnih fizičko-geografskih i društveno-geografskih parametara i procene trendova i dinamike njihovih promena.“

Geopolitika je nauka čija je osnovna tema proučavanje pitanja kako geografski položaj države u prostoru određuje i utiče na političke događaje u datoj zemlji. Ona ima tri osnovna zakona:

1)    Države donose odluke prvenstveno u sopstveno nacionalnom interesu
2)    Politički događaj sa prolaznim dejstvom. Ovo dejstvo može ponekad relativno „lako“ i brzo da se promeni
3)    Dugotrajna prijateljstva, razumevanja, tajni savezi i večita zahvalnost među državama i u međunarodnim odnosima ne postoji. Nikada nisu postojali u dugom roku. Postoji jedino politika nacionalnh interesa