Pareto dijagram (ABC analiza)

Pareto analiza (dijagram), nazvana prema italijanskom ekonomisti Vilfredu Paretu, razvijena je kao dijagramska metoda za grupisanje uzroka problema prema njihovom relativnom značaju. Predstavlja postupak odabiranja prioritetnih problema za rešavanje. Jedan od dobrih i jednostavnih načina za diferencijaciju najvažnijih problema od ostalih, jeste primena ABC metode, koju je postavio Vilfredo Pareto (1848. – 1923.) italijanski ekonomista.

Polje primene ove metode je široko: u istraživanju mogućnosti da se smanje gubici, smanje zastoji u proizvodnom procesu, racionalizuje potrošnja materijala, u istraživanju rentabilnosti proizvodnog programa, pri proučavanju rada itd.

Osnovu metode čini ideja „nekoliko značajnih” i „mnogo beznačajnih”. Vrlo često se događa da je više od polovine svojstava jednog problema rezultat jednog istog uzroka. U takvoj situaciji mnogo bolji prilaz predstavlja lokalizacija i eliminisanje najznačajnijih, nego pokušaj eliminisanja svih uzroka istovremeno.

Eliminisanje jednog značajnog uzroka će rezultovati drastičnim povišenjem kvaliteta uz minimalni uloženi napor. U vezi s tim, u anglosaksonskoj literaturi se veoma često govori o pravilu 80/20. Na primer, 80% problema javlja se kod 20% uređaja ili kod 20% zaposlenih. Ili: 80% blagostanja društva koncentrisano je kod 20% stanovništva.

Pareto dijagram se može koristiti bilo sa kvantitativnim, bilo sa atributivnim podacima, ali najčešće – sa atributivnim. Obično su ovi podaci izraženi u procentima.

Na primer, raspoloživi podaci se mogu grupisati tako da se stekne uvid da je mnoštvo neispravnosti proizvoda izazvano nekolikim uzrocima.